Guatr nedir? Nasıl bir hastalıktır? Guatr neden oluşur, çeşitleri, belirtileri ile ilgili bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Guatr; tiroit bezinin büyümesiyle beliren hastalıktır. Genellikle 30 gramı geçen şişliklerde guatr varlığından söz edilir. Basit guatr vakalarında çeşitli etmenler sorumlu tutulmakla birlikte ilk sırayı iyot eksikliği alır. İçme sularındaki çeşitli iyonlar (kalsiyum, fluor, brom, sülfür nitrik vb), içme sularının kirliliği, birtakım mikroorganizmalar ve yiyeceklerle alman guatrojenlerin varlığıysa öteki etmenler arasındadır. Ayrıca genetik ve ailesel guatr vakalarının olduğu da bilinmektedir.
İnsan organizmasının günlük 40-120 mikrogram iyota gereksinimi olup bu miktarın 40-50 mikrograma düşmesi durumunda guatr oluşma olasılığı artar. İçme sularında bulunan iyot, günlük gereksinimi karşılamaya yetmez. Bir bölgenin toprağında iyot azsa bölgenin bitkisel ürünlerinde de az iyot bulunacağından ve ekonomik bakımından kapalı bölgeler olan köylerde yerel ürünlerin (örneğin Rize’de kara lahana) tüketimi fazla olduğundan, bu bölgelerin köylerinde daha fazla guatr görülür. Himalayalar, Alpler ve Brezilya’nın iç bölgeleri, dünyanın süreğen guatr bölgelerdir. Türkiye ise Isparta’da süreğen guatr saptanmıştır. Ülkemizde guatr olma olasılığı yüksek iller şunlardır: Bolu, Konya, İzmir, Kayseri, Nevşehir, Niğde, Balıkesir, Ağrı.
Çeşitleri
Basit guatr: Troid bezinin belli belirsiz ya da görünür biçimde şişmesi solunum ve yutkunmanın zorlaşmasıyla kendini gösterir. İyodlu su, besin hastalığı önler. Bazen de bezler ameliyatla alınır.
Hipotiroidizm Su ve besinlerde iyot olmaması, troid bezinin olmaması ya da büyüme hormonu üretmemesiyle (bebekte cücelik, büyükte el, bacak, ayak şişmesi yapar) ortaya çıkar. Tedavi, bebekte 6 aylıkken başlamalı ve yaşam boyu büyüme hormonu verilmeli. Büyükte büyüme hormon uygulamalı.
Hipertiroidzm; Graves hastalığı ya da Basedov hastalığı olarak adlandırılır.
Habis guatr; Az görülen bir türüdür.
