Gürgen Ağacı Hakkında Bilgi

Gürgen nasıl bir ağaçtır ve nerede yetiştirilebilir? Gürgen ağacının özellikleri, kullanımı, adi gürgen ile ilgili bilgiler.

Amerikan gürgen ağacı

Gürgen Ağacı

Gürgenler Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika kıtalarının bilindik ağaçlarından. Dünyada kırktan fazla gürgen türü bulunuyor. Gürgenleri ormanların dışında dere kenarlarında, park ve bahçelerde ve hatta çayırlarda görebilirsiniz. Ülkemizde doğal olarak yetişen iki gürgen türü bulunuyor. Bunlar adi gürgen ve doğu gürgeni.

Gürgenler genellikle nemli ortamları sever. Doğu gürgeni, adi gürgene kıyasla sıcağa dolayısıyla kuraklığa daha dayanıklıdır. Doğu gürgeni Türkiye’nin birçok bölgesinde bulunur; adi gürgenden farklı olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu gibi kurak bölgelerde de yayılış gösterebilir. Adi gürgen ise genellikle Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yaşar. Doğu gürgeni kısa boylu bir ağaçtır. Hatta çoğu zaman bir çalı formundadır. Yaprakları adi gürgeninkilerden daha küçüktür.

Adi gürgen 20-25 metreye kadar uzayabilir. Gövdesi genellikle yukarıdan aşağıya doğru damarlar şeklinde olukludur. Yapraklarının kenarları tırtıklıdır. Yaprakları 7-14 cm uzunluğa sahiptir. Yaprağın damarları belirgindir ve elle dokunulduğunda hissedilir. Adi gürgenlerin gövdeleri de damarlı yapıdadır.

Yurdumuzda yetişen iki gürgen türünü ayırt etmenin en kolay yollarından biri fındığa benzeyen meyvelerinin etrafını saran meyve örtülerini incelemektir. Adi gürgenin meyve örtüsü üç bölümlüdür (bunların her birine lob denir); ortadaki lob iki yanındakilerden daha uzundur. Doğu gürgeninin meyve örtüsü bir yaprağa benzer ve lobları yoktur.

Gürgenler genellikle kayınlarla karıştırılır. Bu karışıklığın bir nedeni de Trabzon ve Rize bölgesinde yaşayan insanların kayına gürgen, gürgene de kayın demesidir. Gürgenlerin farklı bölgelerde başka yerel isimleri de vardır, örneğin Artvin’in Arhavi ilçesinde gürgene istiriç denir.

Kaynak – 2

Kereste sektöründe kullanılan bir ağaçtır. Kuvvetli, sulak topraklarda yetişenleri çok gelişir, fakir topraklarda yetişenler ise pek gelişemez, boyları ancak 8 metreyi bulur. Yurdumuzda Karadeniz kıyılarında, ayrıca daha başka kesimlerinde gürgen ormanları bulunur. Gürgenlerin birçok çeşidi vardır. Kerestecilikte çok işe yaradığı gibi yakıt olarak da kullanılır.

Gürgen her ağacın yetişmediği kireçli, taşlı, kurak ve fakir topraklarda da yetişebilir. Başlıca çeşitleri akgürgen, Amerikan gürgeni, yürek yapraklı gürgen ve Japon gürgenidir.

Yurdumuzda en çok yetişeni akgürgendir. Avrupa ve Asya’nın birçok kesimlerinde de bu çeşit yetişir. Akgürgenin kabuğu ince olur, açık kurşunidir.

Gürgen kerestesi son derece sert ve beyaz olur. Bugün mobilya yapımında kullanılan gürgen zamanında araba tekerlekleri yapımında kullanılırdı. Bu sert ağaç yurdumuzda, Fransa’da ve başka bazı Avrupa ülkelerinde ısınma içinde kullanılır.

Gürgengiller : Meşe, kestane, gürgen gibi birçok kerestelik ağaçları içine alan bir bitki familyasıdır.