Halifelik hakkında kısa bilgilendirme ve halifeliğin Osmanlılara geçmesi ve sonlanması hakkında bilgi.
Hz. Peygamber’in yerine geçen, İslam dininin başkanına verilen addır. Az zamanda İslam dini mezheplere ayrılınca Halife yalnız 4 Sünni mezhebin başkanı durumunda kalmıştır (Sünniler bugün bütün Müslümanların yüzde 93’ünü teşkil etmektedir).
Peygamber’den sonra, seçim yolu ile Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali halife oldu. Onlardan sonra da 661’den 750’ye kadar Şam’ı başkent edinen Emeviler (14 halife), 1258’e kadar da Bağdat’ı başkent yapan Abbasiler (37 halife) bu sıfatı taşıdılar. Halifeler aynı zamanda X. yüzyıla kadar tek İslam imparatorluğunun hükümdarları iken bu yüzyılda birtakım devletler imparatorluktan ayrıldı. Halife’yi ancak dini başkan olarak tanımakta devam ettiler. XI. yüzyılda Bağdat Halifeleri, yani Abbasiler, ikinci derecede bir İslam devletinin başkanı durumuna düştüler. Kahire’deki Şii Fatımi halifelerinin nüfuzu olağanüstü gelişti. Selçuklular, daha sonra Eyyuplular, Şiiler’in nüfuzunu kırarak, Halife’ye rakipsiz nüfuzunu yeniden kazandırdılar.
Moğollar Bağdat’ı alınca Halifelik devleti de ortadan kalktı. Abbas Oğulları, Kahire’de 1517’ye kadar (17 halife) İslam’ın dini başkanı sıfatını taşıdılarsa da dünyevi sıfatları yoktu. Bu sıfat, Mısır Memluk imparatorlarına aitti.
Halifelik Osmanlılara Nasıl Geçti
Yavuz Sultan Selim Mısır’ı Osmanlı İmparatorluğuna katınca, son halife III. El-Mütevekkililah’ı İstanbul’a getirdi. En kudretli devletin hükümdarı sıfatı ile Yavuz Sultan Selim halifelik sıfatını da kendi üzerine aldı.
1924’e kadar bu sıfat Osmanoğulları üzerinde kaldı. Padişahlar aynı zamanda Halifeydiler (29 halife). 1922’de saltanat kaldırılınca VI. Mehmet (Vahidettin) iki hafta kadar yalnız halife olarak kaldı. Türkiye’den ayrılınca, veliaht Abdülmecit Efendi, Büyük Millet Meclisi tarafından halife seçildi. 3 mart 1924’te halifelik bütünü ile kaldırıldı. II. Abdülmecit, bütün Osmanoğulları Türkiye dışına çıkarıldı.
Bu tarihten başlayarak, bütün İslam tarihinde ilk defa olarak halifelik müessesesi ortadan kalktı. II. Abdülmecit, Hz. Peygamber’in 101. ve sonuncu halifesi oldu (ölümü 1944). İslam ülkelerinin amansız bir rekabete girişmesi, milliyetçiliğin din duygulan üzerinde yükselmesi, hiçbir İslam devletinin Osmanlı devleti kadar üstünlük göstermemesi ve daha önce Osmanlı İmparatorluğu döneminde de görüldüğü gibi Hırıstiyan emperyalist güçlerinin cahil ve dini tamamen saptırmış Arap toplulukları hkarşısında Halifelik makamına göre ezici bir üstünlüğünün olması bu makamı zaten gereksiz yaptığından kimse de bu makamı yendien canlandırmaya çalışmadı.
Günümüzde de bazen Halifeliği yeniden canlandırmak isteyen sofu, cahil ve çoğu zaman ruh sağlıkları bozuk kişilikler çıkmakta ancak yine de bu tarz girişimler ciddiye alınmamaktadır.
Yorum yapılmamış
beğendim