Hurler Sendromu (hastalığı) nedir, nasıl bir hastalıktır? Hurler Sendromunun türleri ve gösterdiği belirtileri, teşhis ve tedavi yöntemleri nelerdir?
Hurler Sendromu
Hurler sendromu, vücutta bir enzimin eksikliğinden kaynaklanan bir tür depolama hastalığıdır. Anormal enzim olan alfa-L-iduronidaz (IDUA), kromozom 4 üzerinde bulunan bir gen olan IDUA genindeki bir gen mutasyonundan kaynaklanır. Birçok vücut sistemini içeren ilerleyici bir durumdur.
Mukopolisakkaridozları (MPS) anlama
Mukopolisakkaridozlar (MPS), kritik vücut enzimlerinin (kimyasalların) eksik olduğu veya yetersiz miktarlarda bulunduğu bir grup genetik bozukluktur. MPS I hastalığına, alfa-L-iduronidaz (IUDA) adı verilen belirli bir enzimdeki eksiklik neden olur.
Alfa-L-iduronidaz enzimi, şeker moleküllerinin uzun zincirlerini parçalar, böylece vücut bunları atabilir. Enzim olmadan, büyük şeker molekülleri birikir ve vücuda zarar verir.
Moleküllerin oluşumu (glikozaminoglikanlar veya GAG’lar) lizozomlarda (çeşitli enzimleri tutan hücrelerde özel bir organel) meydana gelir. Lizozomlarda oluşan tam GAG’lar, her farklı MPS hastalığında farklıdır.
Hurler Sendromu veya Hurler Hastalığı, MPS’nin en şiddetli versiyonu için tarihsel terimdir. Hurler, durumu ilk açıklayan doktorun soyadıdır.
Bir bebek doğumda bozukluğun birkaç belirtisini gösterecektir, ancak birkaç ay içinde (moleküller hücrelerde birikmeye başladığında) semptomlar başlar. Kemik deformiteleri tespit edilebilir. Kalp ve solunum sistemi gibi beyin de dahil olmak üzere diğer iç organlar etkilenir. Çocuk büyür, ancak yaşı için hem fiziksel hem de zihinsel gelişimde geride kalır.
Çocuk emekleme ve yürüme güçlüğü çekebilir ve eklemleri ile ilgili problemler gelişir ve bu da ellerinin vücudun bazı bölümlerinin düzelememesine neden olur. Hurler sendromlu çocuklar genellikle kalp yetmezliği veya zatürree gibi sorunlara yenik düşerler.
Teşhis
Hurler sendromu tanısı çocuğun fiziksel semptomlarına dayanır. Genel olarak, şiddetli MPS I semptomları yaşamın ilk yılında mevcut olurken, zayıflatılmış MPS I semptomları çocuklukta ortaya çıkar. Testle, enzimin azalmış aktivitesini tespit edebilir. Moleküler genetik testlerde hastalığı tanımlamak da mümkün olabilir.
Türleri
7 alt tip MPS hastalığı vardır ve MPS I ilk alt tiptir (diğerleri MPS II (Hunter sendromu), MPS III (Sanfilippo sendromu), MPS IV, MPS VI, MPS VII ve MPS IX).
MPS I’in hafif (zayıflatılmış) ila şiddetli arasında bir spektrumda olduğu düşünülmektedir: Bunlar arasında önemli bir biyokimyasal farklılık tespit edilmemiştir.
Hafif veya zayıflatılmış MPS I formu, Scheie sendromu veya MPS I S olarak da bilinir: Bu formla doğan çocuklar normal zekaya sahiptir ve yetişkinliğe kadar yaşayabilirler.
MPS I’in şiddetli formu Hurler sendromu veya MPS I H olarak bilinir: Şiddetli formdan etkilenen çocuklar zihinsel gerilik, kısa boy, sert eklemler, konuşma ve işitme bozukluğu, kalp hastalığı ve daha kısa bir ömre sahip olabilir. Bu çocuklar genellikle doğumda normal görünürler ve yaşamın ilk yılında spesifik olmayan semptomlar gelişir. Örneğin, yaşamın ilk yılında, sendromu olmayan çocuklarda daha sık görülen koşullar olan solunum yolu enfeksiyonları veya göbek fıtığı olabilir. İlk yıl boyunca yüz özellikleri belirginleşir, bunu yaygın iskelet problemleri izler. Üç yaşına geldiğinde genellikle önemli ölçüde yavaşlar ve zihinsel ve işitme sorunları belirginleşir.
Bazı çocuklar normal zekaya ve hafif ila şiddetli fiziksel semptomlara sahip olabilir; bu durum Hurler-Scheie sendromu veya MPS I H-S olarak adlandırılabilir.
Bu semptomlar MPS II (Hunter sendromu) semptomlarına çok benzer, ancak Hurler sendromu semptomları Hunter sendromu tip A’dan çok daha hızlı hale gelir.
Belirtiler
MPS bozukluklarının her biri farklı semptomlara neden olabilir, ancak hastalıkların çoğu benzer semptomları paylaşır, örneğin:
- Kornea bulanıklığı (göz problemleri)
- Kısa boy (cücelik veya tipik yüksekliğin altında)
- Eklem sertliği
- Konuşma ve işitme sorunları
- Fıtıklar
- Kalp sorunları
- Hurler sendromuna (ve Scheie ve Hurler-Scheie sendromuna) özgü yaygın semptomlar şunlardır:
- Anormal yüz görünümü (yüz dismorfizmi)
- Dalak ve karaciğerin büyümesi
- Üst hava yolu tıkanıklığı
- İskelet deformiteleri
- Kalp kasının genişlemesi ve sertleşmesi (kardiyomiyopati)
Küresel olarak, şiddetli MPS I her 100.000 doğumda yaklaşık 1 kişide görülür ve tip, şiddet ve semptomların ilerleyiş şekline göre üç gruba ayrılır. Zayıflatılmış MPS I daha az yaygındır ve 500.000 doğumda 1’den daha azında görülür.
Genetik Miras
Hurler sendromu otozomal resesif bir paternde kalıtsaldır, yani bir çocuğun hastalığı geliştirmek için her ebeveynden bir tane olan MPS I geninin iki kopyasını miras alması gerekir.
Durum kalıtsal olduğundan, Hurler sendromlu bir çocuğu olan birçok ebeveyn, diğer çocukların da eksik enzimle doğabileceğinden endişe duymaktadır. Durum otozomal resesif olduğundan, her iki ebeveyn de genellikle “taşıyıcı” olarak kabul edilir. Bu, enzimi normal olarak üreten genin bir kopyasına ve olmayan bir kopyasına sahip oldukları anlamına gelir. Bir çocuk kusurlu genleri her iki ebeveynden de miras almalıdır.
Taşıyıcı olan iki ebeveynin MPS I’li bir çocuğu olma riski yüzde 25’tir. Bir çocuğun her iki genin normal kopyalarını miras alma şansı da yüzde 25’dir. Çocukların yarısı (yüzde 50), kusurlu geni bir ebeveynden ve normal geni diğerinden miras alacaktır. Bu çocuklar herhangi bir semptom göstermeyecek, ancak ebeveynleri gibi sendromun taşıyıcısı olacaklardır.
Tedavi
MPS I için henüz bir tedavi yoktur, bu nedenle tedavi semptomları hafifletmeye odaklanmıştır.
İlaç: Aldurazyme (laronidaz) MPS I’de eksik enzimin yerini alır. Aldurazyme, MPS I hastalarına yaşam için haftada bir kez intravenöz infüzyon ile verilir. Aldurazyme semptomları hafifletmeye yardımcı olur, ancak bir tedavi değildir.
Kök Hücre Nakli: MPS I için mevcut bir başka tedavi, eksik enzimi üretecek olan normal hücreleri vücuda koyan bir kemik iliği naklidir. Bununla birlikte, Hurler sendromlu birçok çocuğun kalp hastalığı vardır ve nakil için gerekli kemoterapiyi geçemezler. Kök hücre nakli, mümkünse sağkalımı ve kalp ve solunumsal komplikasyonları iyileştirebilir, ancak iskelet semptomları ile başa çıkmada çok daha az etkilidir.
