İçgüdü ne demektir? İçgüdü nasıl ve neden meydana gelir, özellikleri, hakkında bilgi.
İçgüdü; insan dışında bir canlı türünü gerekliliğe iten, öğrenme gerekmeden, örgütlü, uyuma yararlı ve sürekli davranma eğilimidir. Hayvana özgü olan içgüdü, genetik olarak belirlenir ve yaşantıdan bağımsız olarak gelişir. Fizyolojik ve kendiliğindendir. Düşüncenin ve bilincin etkisi dışındadır. Belli bir durumda türüne özgü, türünün tüm bireylerinde ortak olan bir davranış olarak yansır. Ancak bir dış etkiyle oluşan davranışla içgüdüyü birbirine karıştırmamak gerekir.
İçgüdüler öğrenme geliştikçe azalır. İlkel insanlarda içgüdü varsa da öğrenmeyle kendini geliştiren çağdaş insanda hiçbir içgüdü yoktur. İnsan belli durumlarda türüne özgü, türünün tüm bireylerinde rastlanan ortak bir davranışta bulunmaz. İçgüdü kavramını en fazla geliştirenlerden biri olan William McDougall’e (1871-1938) göre, içgüdü listesinde kaçış, tiksinme, saldırganlık, çiftleşme, yiyecek arama, mal edinme, merak, hapşırma ve gülme yer alır. Mc Dougall, içgüdüyü şöyle açıklamaktadır: içgüdü, insanın bir uyaran karşısında heyecan duyması, bu nedenle de belirli bir biçimde davranmasını sağlayan mekanizmadır. Uyarının alınması ve bunun doğurduğu davranış biçiminin, öğrenmeyle bir parça değiştirebileceğini, ancak uyarının uyandırdığı heyecanın değiştirilemeyeceğini ve içgüdünün çekirdek olarak kalacağını savunur.
Bütün davranışları “yaşam ve ölüm” içgüdüleri denilen karşıt iki itici gücün yönettiğini ileri süren Sigmund Freud’un (1856-1939) bu konudaki görüşü ikincil içgüdü anlayışına bir örnektir. Buna karşılık bütün davranış ve uyum çabalarının itici gücünün “üstünlük” içgüdüsüne dayandığını savunan “bireysel psikolojinin” kurucusu Alfred Adler’in (1870-1937) görüşüyse tekil kuramların bir örneğidir. İçgüdülerin sayısının çoğaltılması ya da azaltılması, kuramın dayandığı temel düşünceyi değiştirir. Hepsi de canlının davranış ve uyumunu öğrenme ve çevresel etkilerle açıklamak yerine öncelikle doğanın ürünü olduğu kanısındadırlar. içgüdü kuramını bütünüyle yadsıyan psikologlar da vardır.
