INF (Orta Menzilli Nükleer Füzeler Antlaşması) Nedir? Orta Menzilli Nükleer Füzeler Antlaşması kimlerarasında, ne amaçla imzalanmıştır, hakkında bilgi.
INF (Orta Menzilli Nükleer Füzeler Antlaşması)
Orta Menzilli Nükleer Füzeler Antlaşması; kısa adı INF Antlaşması, ABD ve SSCB’nin 1987’de vardıkları nükleer silahları denetleme antlaşmasıdır. Buna göre her iki devlet, savaş başlıkları taşıyabilen, karaya konumlandırılmış orta ve kısa menzilli füzelerini sökmeyi kabul ediyordu. INF, bütün bir silah sistemleri kategorisinin imhasını öngören ilk antlaşmaydı. Bunun yanı sıra antlaşmaya ilişkin iki protokol, her iki devletin gözlemcilerinin, karşı devletin füzelerini imha çalışmalarını ilk elden denetlemesi için eşi görülmemiş yöntemler getirmekteydi.
Anlaşmanın İçeriği
INF Antlaşması orta menzilli balistik füzelerle (IRBM) yerden atılan cruise füzelerini (GLCM) 1.000-5.500 km menzilli füzeler, kısa menzilli balistik füzeleri de (SRSM) 500-1.000 km menzilli füzeler biçiminde tanımlıyordu.
Orta menzilli balistik füzelerin Avrupa’da konumlandırılması, Sovyetler Birliği’nin kendi eski savaş başlıklı “SS-4” ve “SS-5” orta menzilli füzelerini, her biri üç savaş başlığı taşıyan ve 5.000 km mesafeden hedefe gönderilebilen daha yeni ve daha isabetli “SS-20″lerle değiştirmeye başladığı 1970 sonlarında gündeme gelmişti. Sovyetler Birliği’nin Avrupa topraklarında gezici rampalar üzerinde bindirilmiş “SS-20″leri, Batı Avrupa’nın her yerindeki hedefleri 10 dakikadan az bir süre içinde vurabilecek güce sahipti. ABD, 1979’da Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’na (NATO) üye olan Batı Avrupalı müttefiklerinin baskısıyla kendi iki orta menzilli silah sistemini Batı Avrupa’da konumlandırmak durumunda kaldı. Gezici atış rampalarına bindirilmiş olan “Pershing İl”ler yaklaşık 2.000 km menzilli ve Moskova ile çevresini 10 dakikadan daha az bir süre içinde vurabilecek tek nükleer savaş başlıklı bir orta menzilli balistik füzeydi.
Anlaşmanın Yapılması
INF görüşmeleri Ekim 1980’de, Sovyetler Birliği’nde ilk “SS-20″lerin konumlandırılmasından üç yıl sonra ve Batı Avrupa’da NATO şemsiyesi altında ilk “Pershing” ve “Tomahawk”ların konumlandırılmasından üç yıl önce başladı. Sonunda onaylanan antlaşma, ABD’nin Kasım 1981’de önerdiği “sıfır seçenek”i temel aldı. Söz konusu öneriye göre, Sovyetler kendi eski orta menzilli balistik füzelerini ve onların yerine konumlandırdıkları “SS-20″leri sökerlerse, NATO da kendi orta menzilli füzelerini konumlandırmaktan vazgeçecekti.
Beş yıl süren kesintili ve çoğunlukla hırçın tartışmalarla geçen görüşmelerden sonra Sovyetler Birliği karada konumlandırılmış bütün orta menzilli balistik füzelerini sökmeyi kabul etti ve Temmuz 1987’de bu öneriyi bir “ikili seçenek” biçiminde genişletti. “İkili seçenek” bütün süper güçlerin yalnızca orta menzilli füzelerinin değil, kısa menzilli füzelerinin de imhasını öngörüyordu. Bu kısa menzilli balistik füzeler Amerikan “Pershing 1A”ları ile Sovyet “SS-12” ve “SS-23″lerinden oluşuyordu. ABD bu öneriyi kabul edince, Sovyetler Birliği de füzelerin imhasının yerinden denetlenmesine razı oldu. Antlaşma 8 Aralık 1987’de Washington, D.C.’de, Başkan Ronald Reagan ile Sovyet genel sekreteri Mihail Gorbaçov tarafından imzalandı. Ertesi yıl da ABD Senatosu ve Yüksek Sovyet tarafından onaylandı.
INF Antlaşması, yarıya yakın bölümü imza öncesinde konumlandırılan 2.619 füzenin üç yıl içinde aşamalı olarak imhasını öngörmekteydi. Sökülecek füzelerin yaklaşık üçte ikisi Sovyet, geri kalanları Amerikan yapısıydı. Her ülkenin tahrip edilen füzelerin savaş başlıklarını ve güdüm sistemlerini olduğu gibi muhafaza etmesine izin veriliyordu. Ayrıca füze rampaları, çeşitli tür destek donanım ve tesisi de yok edilecekti. Her iki ülke gözlemci heyetlerine füze sistemlerinin sökülmesini ve imhasını saptamak amacıyla bazı harekât üslerine, destek ve imha tesislerine girebilmek olanağı verilecekti. Orta menzilli füzelerin sürekli olarak imhasını sağlamak üzere, her ülkeye 13 yıl boyunca harekât üslerini ve destek tesislerini belli aralıklarla denetlemek ve INF kategorisine giren silahlar üretebilecek fabrikaları gözetim altında bulundurmak hakkı tanınıyordu.
