İş ve Güç gibi fizikte önemli bir yeri olan konular hakkında oldukça kısa ve temel bilgiler
Cisimleri harekete geçirmek için bir kuvvet uygulamak gerektiğini gördük. Bir cisim üzerine uygulanan kuvvet, uygulandığı yer üzerinde bir etki yapar. Bu etkiye iş denir. Dışarıdan gelen bir elken, bir cisim üzerine kuvvet uygulayarak, o cismi hareket ettirirse bir iş yapmış olur. Kısacası, bir kuvvet bir cismi etkileyerek onu bir yerden başka bir yere götürürse bir iş yapmış olur.
Şu sırada üzerinde oturduğunuz iskemleyi, ya da elinizdeki ansiklopediyi alıp odanın öbür ucuna götürün. Bu, bir “iş“tir. İskemlenin, kitabın sizin etkinizle hareket etmesi de bir “iş“tir.
îş uygulanan kuvvetle, cismin aldığı yolun çarpımına eşittir. İşi E, kuvveti F, alınan yolu da S ile gösterirsek iş formülünü şöyle yazarız: E = FxS.
İş birimi kilogrammetre’dir. Bu kısaca “kgm” diye yazılır, 1 kilogramlık kuvvet bir cisme 1 metrelik bir hareket verirse burada yapılan iş 1 kgm. dir.
Güç de aynı şekilde ölçülür. Güç formülü şudur: P = E/t. Bu formülde P güç, E iş, t de işin yapıldığı süreyi gösterir. Bu formülde iş birimi kilogrammetre, zaman da saniye olarak alınmışşa güç, kilogrammetre/saniye (kgm/sn) olarak çıkar.
Otomobillerden, deniz motorlarından söz edilirken sık sık duyarız: “5 beygir gücünde“; “25 beygir gücünde“; “200 beygir gücünde” gibi. İşte buradaki beygir gücü pratikte kullanılan bir güç birimidir. Beygir gücü saniyede 75 kgm.’lik iş yapan güçtür. Eskiden birçok makineler beygirlerin çevirdiği çarklarla işlerdi. Buhar gücü bulununca, o işi kaç beygirin yapabileceği hesaplanarak, “beygir gücü” deyimi kullanılmaya başlandı. Günümüzde de halen teknoloji çok ilerlemesine rağmen kullanılmaktadır.
