Karbonhidratlar vücudumuzda ne işe yarar, nasıl kullanılır? Karbonhidratların görevleri, vücuttaki işlevi hakkında bilgi.
Karbonhidratların Vücutta Kullanılması;
Karbonhidratlar, vücudumuzun enerji ihtiyacını karşılamak için kullanılan önemli bir besin kaynağıdır. Sindirildikten sonra, karbonhidratlar glukoz, fruktoz ve galaktoz gibi monosakkarit moleküllerine parçalanır. Bu monosakkaritler, kan dolaşımı yoluyla vücudun diğer bölgelerine taşınır ve hücreler tarafından enerji üretimi için kullanılır.
Karbonhidratlar, hücrelerdeki mitokondri adı verilen organelde oksijenli solunum yoluyla enerji üretimi için kullanılır. Bu süreçte, glukoz ve diğer monosakkaritler oksijenle reaksiyona girer ve karbondioksit, su ve ATP (adenozin trifosfat) gibi enerji taşıyıcı moleküller üretilir. ATP, hücrelerdeki biyokimyasal reaksiyonlarda enerji kaynağı olarak kullanılır.
Bazı karbonhidratlar, hücreler tarafından enerji üretimi için hemen kullanılmayacak kadar fazla miktarda tüketildiğinde, karaciğer ve kaslarda glikojen olarak depolanabilirler. Glikojen, karaciğer ve kas hücrelerinde depolanarak enerji ihtiyacı arttığında serbest bırakılabilen bir polisakkarit molekülüdür. Ancak, vücudumuz glikojen depoları sınırlı olduğundan, aşırı miktarda karbonhidrat tüketimi enerji kaynağı olarak kullanılamaz ve yağ olarak depolanır.
Karbonhidratlar ayrıca, hücrelerin protein sentezinde de önemli bir rol oynar. Bazı monosakkaritler, proteinlerin yapısında yer alan glikozilasyon adı verilen bir işleme tabi tutulur ve proteinlerin işlevlerinde ve stabilitesinde etkili olurlar.
Sonuç olarak, karbonhidratlar vücudumuzda enerji kaynağı olarak kullanılırken, aynı zamanda protein sentezi ve diğer biyolojik işlevlerde de rol oynarlar. Ancak, dengeli bir beslenme programı içinde, aşırı karbonhidrat tüketiminin kilo alımına ve sağlık sorunlarına yol açabileceği unutulmamalıdır.
Kaynak 2
Mono sakkaritler, sindirimde bir değişikliğe uğramadan doğrudan doğruya kana karışır.
Di sakkaritler, ince bağırsaklardaki disakkaridaz enzimlerinin hidrolize etmesi ile mono sakkaritlere ayrışır.
İnce bağırsak enzimleri
Sakkaroz+sakkaraz———-glikoz + fruktoz
Lâktoz + lâktaz—————>galaktoz+glikoz
Maltoz + maltaz————–>glukoz + glikoz
Enzimlerin çalışması sonucu oluşan mono sakkaritler kana karışır. Bu enzimlerin çalışmadığı, çalışmalarının aksadığı veya eksik çalıştığı zamanlarda, di sakkaritler mono sakkaritlere dönüşemezler. Sindirimin aksaması sonucu karın ağrıları ortaya çıkar ve sonunda sindirilemeyen kısımlar ishal olarak dışarıya atılır.
Poli sakkaritlerin sindirimi kademeli olur. Ağızda çiğneme sonucu şeker, nişasta, glikojen serbest hâle gelir. Tükürük bezlerinin salgısında bulunan pityalinin içindeki amiloz enzimi nişasta ve glikojeni parçalayarak dekstrini oluşturmaktadır. Onikiparmak bağırsağında pankreas tarafından salgılanan amiloz enzimi nişastaların parçalanmalarını tamamlar. Daha sonra disakkaridaz enzimleri de sindirimlerini tamamlar ve kana karışır.
Selüloz, insanın sindirim sisteminde sindirilemez ancak sindirimi kolaylaştırır. Sistemde hareket kabiliyetini artırır, katalizör rolü oynar. Selüloz hayvanlar için önemli bir besin kaynağıdır.
