Karlheinz Stockhausen kimdir? Karlheinz Stockhausen hayatı, biyografisi ve eserleri hakkında bilgi.
Karlheinz Stockhausen; Alman bestecisidir. (d. Mödrath, Köln yakınları, 1928 – ö. 5 Aralık 2007, Kurten, Almanya).
GEREÇ VE BİÇİM
Köln Üniversitesi’nde ve aynı kentteki Müzik Akademisi’nde öğrenim gören Karlheinz Stockhausen, daha sonra Paris’e giderek Messiaen ve Milhaud ile çalıştı, Fransız Radyo Televizyon Kurumu somut müzik araştırmaları topluluğuyla ve Pierre Boulez ile bağlantı kurdu. Müzikçi yeni-klasikçi bir başlangıç dönemi geçirmemişti; Messiaen’nın yapıtlarını derinine inceleyip öğrenmesi, 1951’den başlayarak ilk bestelerinde birtakım olanaklardan yararlanmasını sağladı. Bu yapıtlarında Webern’in tekniğiyle Messiaen’ın tekniğini birbirine karıştırdı, dizisel çerçeveyi ses yüksekliklerine, ritmik öğelere ve şiddetlere uyguladı ve böylece şu besteleri gerçekleştirdi: Kreuzspiel (1951); Spiel für Orchester (1952); Klavierstück I-IV (1952); Kontrapunkte (1953).
Daha sonra biçimin dışında yeni sesler buldu ve Gesang der jihıglinge (1956) adlı yapıtında insan sesi ve elektronik çalgı kullandı. Yazımının Kontrapunkte ‘deki kesinliği giderek yumuşadı ve 1955’e doğru, Stockhausen “gereç ve biçimin tekliği”ni araştıracağını açıkladı. Zeitmasse, KlavierstückN° 11 gibi yapıtlarım da bu anlayış içinde gerçekleştirdi. Söz konusu ürünlerde yorumcu, yapıtı, bütünü oluşturan parçaları o anda içinden nasıl geliyorsa o biçimde sıralayarak istediği gibi düzenleyebilir. Böylece de rastlantısal müziğe ileten bir yapıt yavaş yavaş oluşur. Getirilen bir başka yeni kavram da müziksel uzamdır. Müziksel uzam, salona dağıtılmış olan çok sayıda çalgı topluluklarının kullanımıyla sağlanır: Üç orkestra için Gruppen (1957), dört orkestra ve dört koro için Kare (1960), bestecinin uzamsal müzik doğrultusunda gerçekleştirdiği yapıtlardır. Stockhausen 1959’da vurma çalgılar için bestelemiş olduğu Zyklus ‘taysa rastlantısal müzik bağlamı içinde gürültü ve sesin bir birleşimini yapmıştır. Bu çalışmaların yam sıra piyano, vurma çalgılar ve magnetik bant için gerçekleştirmiş olduğu Kontakte’de (1960) kaydedilmiş olan elektronik sesler çalgı sesleriyle birleşirler. Bütün bu araştırmalara, soprano, dört koro ve on üç çalgı için bestelemiş olduğu Momente II (1962), tamtam ve altı çalgı için Mikrophonie I (1964), Mixtur (1964), elektronik org ve modülatörler için Mikrophonie II (1965) ve bir de Telemusik (1966) üe Prozession (1967; yeni düzenlenişi: 1971) gibi yapıtlarda yer verilmiştir.
Stockhausen’in dört solist, elektronik ve somut sesler için bestelediği Hymnes’de (1968) yeni bir teknik benimsediği gözlenir. Aus den Sieben Tagen (1969) ve doğumunun iki yüzüncü yıldönümü için Beethoven onuruna Opus 1970 (1970) gibi yapıtlarda da aynı doğrultuyu izlediği, hatta araştırmalarında elektroakustik müzikle en değişik geleneksel ses kaynaklarının birleşimini yaparak bunu en son noktasına kadar götürdüğü görülür. Bu arada altı şan sanatçısı için bestelemiş olduğu Stimmung’sa (1968) sessizliğin sınırlarında olan bir yapıttır ve Hint müziğiyle ilgilendiği döneme özgü sayılır. Spiral (1969), dört orkestra grubu, “derin düşünme için sesli duvar” olan Fresco (1970), 17 sezgisel müzik metni olan Für kommende Zeiten (1970) de aynı dönemden kalmadır. Besteci iki piyano için Mantra’yla (1970) doğaçlamaya daha az yer veren daha kesin bir yazıma yönelmiştir. Bunu orkestra ve magnetik bant için Trans (1971), 19 yorumcu için Ylem (1973), büyük orkestra ve bir dansçı için İnori (1974), klarnet için Harlekin ve Der kleine Harlekin (1975), vb. izledi.
Stockhausen 1977’de bestelemiş olduğu Sirius ‘tan sonra bir tek büyük yapıta girişmiştir; bu, yorumu tam bir hafta sürecek oları Licht’tir (Işık), besteci bu yapıtına yirmi yılım ayırmak istemektedir. Ama bu arada dansçı ve çalgı topluluğu için Der jahreslaut (1977), Donnerstag aus Licht (Müano’ daki Scala’da 1981’de yorumlandı), piyano ve bas için Luzifers Traum ya da Klavierstück XIII (1981), Luzifers Abschied (1982) gibi yapıtları bestelemiştir.
Stockhausen, araştırmalarını yönlendiren zekâsı, deney merakı, gözüpekçe bir yaratıcı gücüyle çağdaş müziğin önemli adlarından biridir.
