Kâzım Özalp Kimdir ve ne yapmıştır? Kâzım Özalp hayatı, biyografisi, siyasi kariyeri, döneminde yaşananlar hakkında bilgi.
Kâzım Özalp
Kâzım Özalp; (d. 17 Şubat 1882, Köprülü [bugün Titov Veles, Makedonya] – ö. 6 Haziran 1968, Ankara), asker, siyaset ve devlet adamıdır. Harbiye Mektebi (1902) ile Erkân-ı Harbiye Mektebi’ni (1905) bitirdi. Merkezi Selanik’te olan 3. Ordu’da bölük komutanlığına atandı. Bu görevindeyken İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi. II. Meşrutiyet’in ilanından (1908) sonra, 31 Mart Olayı (1909) olarak bilinen ayaklanmayı bastırmak amacıyla kurulan Hareket Ordusu’na katıldı. Balkan Savaşları (1912-13) sırasında Arnavutluk’ta topladığı gönüllülerle Sırplara karşı çarpıştı. Savaşın bitmesinden sonra İstanbul merkez komutan yardımcılığına getirildi (1913). Binbaşılığa yükseltildikten sonra da Van Jandarma Alayı komutanlığına atandı (1914). Van Seyyar Jandarma Tümeni’ni kurdu ve I. Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesi’nde Ruslara karşı savaştı.
1917’de miralay (albay) rütbesiyle 37. Kafkas Tümeni komutanlığına getirildi; ayrıca 10. ve 3. Kafkas tümenlerinin de komutasını üstlendi. Trabzon ve Batum’u alarak Kutaisi’ye kadar ilerledi (1918).
İzmir’in Yunanlılarca işgal edilmesinden sonra Kurtuluş Savaşı’na katılan Kâzım Bey, Bandırma’da bulunan 61. Tümen’in komutanlığına getirildi. Balıkesir ve çevresinde Kuvayı Milliye’yi örgütledi. TBMM’ye Karesi (Balıkesir) mebusu seçilmesine karşın cephedeki görevini sürdürdü. Haziran 1920’de İzmir Kuzey Cepheleri komutanlığına atandı. Daha sonra Kocaeli Grubu komutanlığına getirildi ve İzmit’i Yunanlılardan geri aldı. Sakarya Meydan Savaşı’nda gösterdiği (Eylül 1921) büyük başarı üzerine mirlivalığa (tuğgeneral) yükseltildi. Fevzi Paşa’nın (Çakmak) kurduğu hükümette milli müdafaa vekili (milli savunma bakanı) olarak görev aldı (Ocak 1922).
Büyük Taarruz’un ardından ferikliğe (korgeneral) yükseltildi (Eylül 1922). Hüseyin Rauf (Örbay), Ali Fethi (Okyar) ve Çumhuriyet’in ilanından (1923) sonra İsmet Paşa’nın (İnönü) kurduğu hükümetlerde de milli müdafaa vekilliğini sürdürdü. 1924’te TBMM başkanlığına seçildi. 1926’da birinci ferikliğe (orgeneral) yükseltildi; ertesi yıl emekliye ayrıldı. 1935’te TBMM başkanlığı görevinden ayrılarak yeniden milli müdafaa vekilliğine getirildi. 1939’da istifa edinceye değin, değişik hükümetlerde bu görevi yürüttü. 1943’te Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) meclis grup başkanvekilliğine getirildi. 1950 seçimlerinde CHP’den Van milletvekili seçildikten sonra 1954’te politikayı bıraktı. Kurtuluş Savaşı’nı konu alan ve ölümünden sonra yayımlanan Milli Mücadele 1919-1922 (1971-72, 2 cilt; 1985, 1 cilt) adlı bir yapıtı vardır.
