Kuru Baklagillerin Nelerdir? Özellikleri, Faydaları ve Hakkında Bilgiler

0
Advertisement

Kuru baklagiller nelerdir? Kuru baklagillerin besin içeriği, değerleri, özellikleri ve vücut için yararları nelerdir? Kuru baklagiller hakkında ilginç bilgiler.

kuru baklagil

Kaynak: pixabay.com

Kuru Baklagiller; bir kısım bitkilerin olgunlaşmış tohumlarıdır. Bu grup yiyeceklere leguminous (legüminöz) denir. Altı yüz ile bin üç yüz civarında çeşidi vardır. Dünyanın her yerinde binlerce yıldan beri en çok yenen besin maddelerindendirler. Arkeologlar, yaptıkları araştırmalarda tarımın başlangıcında ilk rastlanan bitkilerin baklagiller olduğunu saptamışlardır. Orta boy, en çok görülen kuru fasulye türünün Meksika’da, Lima fasulyesinin Peru’da, bakla ve nohutun orta doğuda, soya fasulyesinin Çin’de börülcenin ve küçük boy fasulyelerin Afrikada, ilk tarım bitkilerinden olduğu saptanmıştır. Kısacası milâttan çok öncelere giden geçmişleri vardır.

Başlıca Kuru Baklagiller, Yapıları ve Besin Değerleri;

Protein yönünden zengin ve ete yakın yapıda oldukları için halk arasında fakir eti olarak da anılırlar. Özellikle vejetaryenlar (et yemeyenler) için çok kıymetli bir besin maddesidir.

Bu grup bitkilerin havanın azotunu kendi köklerinde ve toprakta biriktirme özelliği vardır. Bu özellikleri ile toprağı zenginleştirilmiş olurlar.

Başlıcaları:

Nohut, bezelye, börülce, barbunya fasulyesi, fasulye, bakla, mercimek, soya fasulyesidir. Kendi aralarında yüzlerce çeşitleri vardır. Ülkemizde daha az tanınan soya fasulyesi, sanayide çok büyük yer tutar. Makarnası, yapay eti, yağı, pastacılıkta kullanılan şekli, soya sosun yapımı ve benzeri pek çok kullanım alanı vardır. Uzak Doğu’da tedavide de kullanılır.

Esas yapıları olgunlaşmış tohumlar olduğundan bileşimleri karbonhidrat ve protein bakımından çok zengindir. Tanelerin dış kısmı daha ziyade selüloz ve benzeri sindirilemeyen karbonhidrat, iç kısmı da nişasta içerir. İçerdikleri yağların büyük bir kısmı doymamış yağ asitlerinden meydana gelir. Yağ yüzdesi en fazla olanı soya fasulyesidir. Protein bakımından oldukça zengin besin kaynaklarıdır. Et, yumurta bulunmadığı zaman kuru baklagillerden protein gereksinimi karşılanabilir. Proteinleri ete eş değerdedir. Yumurta proteinine göre protein durumları %40-60 farklılık gösterir. Besin değeri en yüksek olanı soya fasulyesidir.

Advertisement

Genelde hepsi kalsiyum bakımından çok zengindir. Mercimek ve börülce, aynı zamanda demir yönünden de zengindir. Genelde B grubu vitaminlerinden oldukça zengindirler. Kuru baklagiller, sindirilmelerinin güçlüğünden dolayı düşük kaliteli proteinler grubuna girerler ancak belirli oranda tahıl çeşidi ile pişirilirlerse protein değeri %70 kadar yükselir.

Kuru Baklagiller

Kaynak : pixabay.com

Baklagiller Hakkında İlginç 25 Adet Bilgi

    1. Baklagil meyveleri çeşitli boyut ve şekillerde gelir, ancak çoğu uzun ve dardır ve tek bir tohum satırında yetiştirilir.
    2. Baklagil meyveleri olgunlaştıklarında kuru, kağıtsı veya sert ve odunsu hale gelir. Ancak,istisnalarda mevcuttur. Örneğin kar bezelyesi (Pisum sativum), edamame (Glycine max) ve yeşil fasulye (Phaseolus vulgaris) yeşil ve etlidir.
    3. Baklagil bitkileri maksimum 2 metre büyüyebilir.
    4. Baklagil bitkileri, insanlar ve hayvan tüketimi için hasat edilir. Ayrıca plastikler ve gübreler için yenilebilir yağlar, lifler ve hammaddeler sağlarlar.
    5. Baklagiller arasında en ünlü bitkilerden bazıları – soya fasulyesi, nohut, börülce, mercimek, bezelye, yer fıstığı, soya fasulyesi, acı bakla, mesquite, keçiboynuzu, yonca, demirhindi.
    6. Baklagiller, zengin protein içeriği ve lif içeriği nedeniyle et için mükemmel bir alternatiftir. Bu onları her türlü mutfak için ideal kılar.
    7. Baklagiller vejeteryan diyeti, vegan diyeti ve esnek diyet için hayati bileşenlerdir. Kalp hastalıkları, kalp felçleri, obezite ve yüksek tansiyon riskini azaltabilecek besinlere sahiptirler. Ayrıca diyabet ve kolesterolü kontrol etmeye yardımcı olurlar. Baklagiller kanser hastalarının diyetlerinde de tercih edilmektedir.
    8. Baklagiller vücuttaki çinko içeriğini arttırmasıyla ünlüdür. Ancak mide sorunlarına neden olmalarıyla da ünlüdürler. Daha fazla bakliyat tüketimi midede gaz oluşturabilir. Bu hazımsızlık sorunlarına ve mide şişkinliğine yol açabilir.
    9. Baklagiller çiğ tüketildiğinde mide bulantısı, kusma ve ishale neden olabilen lektinler içerir. Baklagilleri daha yüksek sıcaklıklarda pişirmek, içlerindeki lektinleri ortadan kaldırabilir.
    10. Baklagil bitkilerinin köklerinde, toprakta azotu sabitleyebilen bakterileri barındıran kök nodülleri vardır. Çiftçilerin ekim nöbetinde baklagilleri kullanmalarının nedeni budur. Genellikle pirinç ve buğday hasadından sonra yetiştirilirler.
    11. Tarımsal olarak yetiştirilen baklagiller, yem, tahıl, çiçek, endüstriyel, ilaç, yeşil gübre, nadas gübresi ve kereste türleri gibi birçok sınıfa aittir. Ticari olarak yetiştirilen baklagil türleri, farklı amaçlarla yetiştirilmekte ve ihtiyaca göre değişen olgunluk evrelerinde kesilmektedir.
    12. Baklagiller zengin kalsiyum ve vitaminler içerdiğinden süt ürünlerine alternatiftir.
    13. 100 gram nohut yaklaşık %20 protein içerir. Ayrıca günlük diyet lifinin %30’unu, folatın %43’ünü ve manganezin %52’sini içerirler.
    14. Baklagiller, zengin bir dirençli nişasta kaynağına sahiptir. Kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından bütirat gibi kısa zincirli yağ asitlerine parçalanır. Bu yağ asitleri, gıda enerjisi için bağırsak hücreleri tarafından emilir.
    15. Baklagiller kök nodüllerinde Rhizobia adı verilen simbiyotik bakteriler içerir. Atmosferdeki nitrojeni moleküler nitrojenden amonyağa sabitler ve daha sonra amonyuma dönüştürülür. Azot kök nodülleri bitki besinlerinin yanı sıra bitki proteinini de oluştururlar.
    16. Bakliyatların hepsi bakliyat değildir. FAO veya Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, bakliyatın sadece kuru tahıllar için hasat edilen baklagillerle sınırlı olduğunu beyan eder. Bu, yeşil baklagilleri hariç tutarak onları bitkisel ürünler ve soya fasulyesi ve yerfıstığı gibi yağ çıkaran baklagiller yapar.
    17. Yeşil gübre baklagilleri, pirinç ve buğday gibi ekonomik açıdan gerekli mahsullerin, ardışık mahsuller ekilmeden önce hasat edildiği dönemler arasında yetiştirilir.
    18. Yem bakliyatları hayvanlar için baklagillerdir ve iki çeşittir. Bazıları meraya ekilir ve yonca, yonca, fiğ, stylo gibi hayvanlar tarafından doğrudan otlatılır. Diğer baklagiller, insanlar tarafından hayvanlar için kesilen veya doğrudan hayvanlar tarafından parçalanan odunsu çalılar veya ağaç bazlı türlerdir.
    19. Hayvan diyetlerinde yer alan baklagil yemleri, çok yıllık otlara göre hayvan performansını artırmaktadır. Baklagillerin sindirimi daha kolaydır ve hayvanlarda yemden yararlanma oranı daha yüksektir. Süt verimini arttırdığı için daha çok inekler için tercih edilirler.
    20. Baklagiller sadece yemek için değil, çiçekleri için de yetiştirilmektedir. Bir baklagil bitkisi olan acı bakla, mavi çiçekleri için ticari olarak yetiştirilir ve dünya çapında birçok ünlü bahçede görülebilir.
    21. Indigofera ve Acacia türleri gibi baklagil bitkileri endüstriyel amaçlarla hasat edilir. Örneğin – boya ve doğal sakız üretimi.
    22. Baklagiller bazen topraktaki besin maddelerini eski haline getirmek için ticari mahsul tarlalarında mevsimsel olarak yetiştirilmektedir. Başka bir amaçları yoktur ve ekinler ya gübreye ya da doğal sakıza dönüştürülür. Leucaena, Cyamopsis ve Sesbania bu tür baklagil türleridir.
    23. Keçiboynuzu ağaçları gibi baklagil ağaçları, Kentucky kahve ağaçları permakültür gıda ormanlarında kullanılmaktadır.
    24. Laburnum ve odunsu tırmanma asma salkımı gibi bazı baklagil ağaçları çok zehirlidir.
    25. Tozlaşma söz konusu olduğunda, Baklagiller hem çapraz tozlaşabilir hem de kendi kendine tozlaşabilir.


Leave A Reply