Mesleki rehberlik sürecinin temel aşamaları nelerdir? Mesleki rehberlikte öğrencileri tanıma, mesleklerin incelenmesi hakkında bilgi.
Mesleki Rehberlik Sürecinin Temel Aşamaları
Mesleki rehberlik çalışmaları şu üç aşama etrafında toplanır;
1. Öğrencileri tanıma
2. Mesleklerin incelenmesi
3. Bireyin kişisel nitelikleri ile mesleklerin gerektirdiği özellikler arasında bağlantı kurma
1. Mesleki Rehberlikte Öğrencileri Tanıma
Bireyin kendisine uygun bir meslek seçmesi öncelikle kendisini doğru tanıması, anlaması ve kabul etmesiyle mümkün olabilir. Kendisini tanıyan, anlayan, yetersizlikleri ve sınırlılıklarıyla olduğu gibi kabul eden kişi gerçekçi meslek seçimleri yapacaktır. Bu nedenler mesleki rehberlikte bireyin türlü yönlerinden incelenmesi gerekir, birkaç nitelik esas alınarak bireyin bir mesleğe yönelmesi doğru değildir.
Bireyin incelenmesi gereken yönleri arasında; kişilik özellikleri, yetenekleri, cinsiyeti, ilgileri, akademik başarısı, ailenin sosyal-ekonomik düzeyi vb. özellikler gösterilmektedir.
2. Mesleki Rehberlikte Mesleklerin İncelenmesi
Mesleklerin incelenmesi ve meslekler hakkında bilgilerin bireye verilmesi oldukça kapsamlı ve çeşitli tekniklerin kullanılmasını gerektiren sürekli bir iştir.
Humphreys ve arkadaşlarının çalışmalarından yararlanarak mesleklerin incelenmesinde cevaplandırılması gereken sorular şöyle sıralanabilir;
a. Mesleğin esasını oluşturan işin özelliği nelerdir?
b. Meslekte hangi yetenekler gereklidir?
c. Mesleğin gerektirdiği eğitim düzeyi nedir?
d. Mesleğe giriş koşulları nelerdir?
e. Mesleğe giriş için belirli bir sınıflama var mıdır?
f. Çalışma koşulları nelerdir?
g. Meslekte personel ihtiyacı ve personel alma eğilimi nedir?
h. Mesleğin gelir durumu nasıldır?
i. Meslek genel olarak yaşam boyu sürecek bir meslek niteliğinde midir?
3. Bireyin Kişisel Nitelikleri ile Mesleklerin Gerektirdiği Özellikler Arasında Bağlantı Kurma
Bireyin kişisel özellikleri ile mesleklerin özellikleri arasında bir ilişki kurma ve bireye uygun meslekleri ortaya çıkarma, bir seçim yapma ve karar verme sürecidir; ama karar alma sorumluluğunun bireyin kendisinde olduğu unutulmamalıdır.
Kişiliğin sosyal etkileşime bağlı olarak gelişen bir süreç olması, öte yandan yine her an değişen mesleklerin özellikleri arasında ilişki kurmayı zorlaştıracaktır.
Bireyin özellikleri ile mesleklerin özelliklerinin bire bir örtüşmesi beklenemez. Benzerliklere göre seçilebilecek meslekler çok sayıda da olabilir, bu durumda bireyin karar vermesi zorlaşır ve birey zamana ihtiyaç duyabilir.
