Büyük Hun İmparatoru Mete Han (Oğuz Han) kimdir? Başarıları ve dönemi ile ilgili olarak kısa bilgilerin yer aldığı yazımız.
(? – M. Ö. 174), Hun (Kun) Hanedanından, Büyük Türk Hakanlarının 2.’sidir. İlk Büyük Türk hakanı olan babası Teoman (Tuman)a karşı açtığı savaşta, onun öldürülmesi üzerine M.Ö. 209′ da tahta geçti. 35 yıl tahtta kaldı. Bu müddet içinde Büyük Hun İmparatorluğu’nu dünyanın en geniş devleti haline getirdi. Büyük Okyanus’tan Hazar Denizi’ne, Tibet’ten, Keşmir’den Kuzey Sibirya’ya kadar uzanan bu imparatorluk 18 milyon km2 kadar bir alanı kaplıyordu. Devletin beşiği, Baykal Gölü dolayları idi.
Mete, bütün Türk kavimlerini, onların yakın akrabası olan Moğollar’la Tunguzlar’ı bir araya getirdi. Sonra Hindistan’a, Hazar Denizi’ne kadar Asya’yı fethetti. Karşısında en güçlü devlet olarak, Türkler’in ezelî rakîbi Çin vardı. Ünlü Çin Setti bile Mete’yi durduramadı. Mete birçok kereler bu setti aşıp Çin’in içerilerine girdi.
Bu seferlerin en ünlüsü, Mete’nin Peteng kalesinde Çin imparatoru Kao-ti’yi 320.000 kişilik ordusu ile beraber kuşatmasıdır. Tehlikenin büyüklüğünü anlayan Kao-ti, yıllık vergi vermek, kuzey eyaletlerini Türkler’e bırakmak suretiyle barış istedi. Bu ünlü kuşatmanın felâketli günleri Çinliler’in hâfızasından silinmedi. «Peteng Kalesi altındaki felâkette yedi gün ekmek bulunmadı; asker yay çekemedi» diye başlayan Çin halk türküsü bugün de bilinir.
Mete’nin yerine, 3. Büyük Türk Hakanı olarak, oğlu Laoşang geçti. Mete, sonradan Türkler arasında «Oğuz Han» diye anıla gelmiştir. Hakkında birtakım tarih gerçeklerini de içine alan muhteşem bir efsane teşekkül etmiştir. Mete, eski Türk tarihinin en büyük kişilerinden biridir.
