Dünyaca ünlü İtalyan heykel ve resim sanatçısı aynı zamanda mimar olan çağının çok ötesinde bir çok eser vermiş olan Mikelanjelo (Michelangelo) hayatı ve eserleri hakkında bilgi.
MİCHELANGELO BUONAROTTİ
MİCHELANGELO BUONAROTTİ, İtalyan heykelci, ressam ve mimar (Toscana/Caprese 1475 – Roma 1564). Çağının ustalarından resim ve heykel dersleri aldı. İlk eserlerinden biri olan Kentauroslar Savaşı kabartması (1491 dolayı; Floransa, Casa Buonarotti), Antik Çağ sanatına erken rönesansın tüm öteki eserlerinden daha sıkı bağlıdır. Yine aynı dönemde yaptığı Merdivendeki Meryem kabartması (ay. y.). maniyerizmin yolunu açar.
1496-1501 arasında Roma’da ilk kez çalıştı. Bacchus (Floransa, Bargello Müzesi) ve San Pietro Kilisesi için Pieta heykellerini yaptı. 1501 – 1504 arasında 4.34 metre yüksekliğindeki Davud heykelini yaptı. 1505-1506 arasında üzerinde çalıştığı Aziz Matta heykelinde maniyerizme daha çok yaklaştı. Bu dönemde oluşturduğu resimlerden Doni Madonnası ya da Kutsal Aile (Floransa, Uffizi) adlı yuvarlak tablo günümüze gelmiştir. Papa II. Guilio, anıt mezarını yaptırma için 1505’te Michilangelo’yu Roma’ya çağırdı. O güne kadar görülmemiş boyutlarda planlanan kubbeyle örtülü bir mezar hücresini kapayacak diktörtgen biçimindeki anıt, San Pietro Kilisesi’nde yer alacaktı. Ancak umduğu desteği bulamayınca Roma’yı terk ederek Floransa’ya gitti. Papa ile barıştıktan sonra Vatikan’daki Sistina Şapeli’nin tavan süslemeleri siparişini aldı (1508).
Burada girişten sunağa doğru ilerleyen bir çalışma düzeni içinde gerçekleştirdiği freskolarda figürlere giderek heykel kategorilerini aktardı. Bu nedenle son freskolar renkli mermer figür izlenimi uyandırır. Papa’nın 1513’teki ölümünden sonra yeniden anıt mezar projesi üzerinde çalışmaya başladı. Projeyi kısmen değiştirdi ve küçülttü. 1516’ya kadar Musa (Roma, St. Pietro in Vincoli) ve Louvre’deki İki Tutsak heykellerini yaptı. 1519’dan başlayarak 4 Boboli Tutsağı’nı (Floransa, Akademi Galerisi) oluşturdu. Altı kez değişiklik geçiren anıt 1542’de Roma’da St. Pietro in Vincoli Kilisesi’ne yerleştirildi. 1520’de S. Lorenzo’nun bir şapelini Medici’lerin cenaze şapeline dönüştürmekle görevlendirildi.
Sacrestia Nuovo adıyla da bilinen bu yapı da yarım kaldı. Buna karşın Giuliano ve Lorenzo de Medici’nin oturan heykelleriyle lahitlerin üzerinde uzanan Gündüz ve Gece, Alacakaranlık ve Şafak adlı ölümlü dünyayı simgeleyen figürler ve Madonna’yı uygulayabildi (1524-1534).
1534’te Roma’ya yerleşti, Sistina Şapeli’nin sunak duvarına Mahşeri çizme görevini kabul etti. 400 kadar figürden oluşan dev fresko, plastik etkinin abartılmasıyla barokun habercisi sayılır. Vatikan’daki Çapella Paolina freskolarında (Aziz Paulus’un Hıristiyan Olması, Aziz Petrus’un Çarmıha Gerilmesi, 1542-1550) olduğu gibi, Mahşer’de de figürlerin anlatımının güçlendirmek yönünde manzara öğesine son derece az yer verdi. Yaşlılık yıllarında özellikle İsa’nın acılarıyla ilgilendi ve giderek yalınlaşan bir biçimlendirme tutumuyla Pieta heykelleri oluşturdu (Floransa Katedrali’ndeki Pieta ve Milano’da Castello Sforzesco’daki Pieta Rondanini).
Mimar olarak onun en güzel eseri, yapımına 1524’te başlanan Floransa’daki Laurenzia Kitaplığı’dır. Önce üçe ayrılıp, sonra yeniden birleşerek adeta ileri atılan büyük merdiven, biçimiyle yeni ve görkemlidir. Yaşamının son yirmi yılında mimarlıkla daha çok ilgilendi. 1538’den başlayarak Kapitol Alanı’nın yeniden düzenlenmesi, 1546’dan başlayarak Plazzo Farnese’nin tamamlanması ve 1547’den başlayarak San Pietro’nun yapım işlerini yürütmek, büyük kubbeyi tasarlamak gibi görevler üstlendi.
Michelangelo yeni bir sanatçı tipini kişileştirdi; kendini geleneğin bağlarından kurtararak daha önceleri bilinmeyen anlatım olanaklarıyla dolu bir dünyayı tanıttı. Ondan önce hiçbir sanatçının yaratısı, kişisel yaşantısının ve acılarının bu kadar açık bir anlatımı değildir.
Michelangelo’nun meşhur eseri “Adem’in Yaratılışı” İtalyan rönesansının en büyük eserlerinden biridir.
Michelangelo Buonarroti Hayatı ve Eserleri
En büyük İtalyan sanatçılarından biridir. Ressam, heykelci, şair ve bilgindi. 6 Mart 1475’te Caprese’de doğdu. 18 Şubat 1564’te 88 yaşında iken hayata veda etmiştir. Tanınmış bir ailenin çocuğu idi. Daha çok küçükken sütninesinin kocası olan bir taşçı sayesinde bu işle uğraşmaya başladı. Babasının karşı koymasına aldırmadan 1488’de Floransa’daki bir ressamın yanına girdi. Fresk yapmasını öğrendi. Daha sonra Medici’lerin kurduğu Akademi’ye girdi. Bir yandan resim yapıyor bir yandan da morga giderek anatomi öğreniyordu. Yapacağı bir heykeli pek beğenen Kardinal Riari onu Roma’ya çağırdı. Michelangelo 1496-1501 arasında Roma’da çalıştı.
Floransa’da kırk yıldan beri bir kilise avlusunda duran kocaman bir mermer vardı. Michelangelo’dan bunu yontup heykel yapmasını istediler. İtalya’nın Carrera mermer ocağından gelme bu büyük mermere hiçbir heykelci el sürmeye cesaret edememişti. Michelangelo bu cesareti gösterdi, dört yıl çalışarak ünlü «Davut» heykelini meydana getirdi.
Michelangelo’nun bu ilk şaheseri 7 metre yüksekliğindeydi. Ondan sonra Roma’daki Sistina Kilisesi’nin tavanlarını fresklerle süslemeye başladı. 40X14 metre boyutundaki bu tavan işi üzerinde dört yıl tek başına çalıştı. 1513’te Papa II. Julius’da ölünce onun mezarına konmak üzere ünlü Musa heykelini yaptı. Bu heykel o kadar canlıydı ki yaratıcılığın bütün tadını duyan sanatçı kendinden geçerek, çekici heykelin dizine vurmuş, Konuş! diye haykırmaktan kendini alamamıştı.
Michelangelo, resim, heykel, mimarlık alanlarında çağının en büyük sanatçısı olarak ün kazanmıştı. Bu arada, Sistina Kilisesi’nin duvarına büyük Mahşer freskini yaptı. İnsanların hepsinin anadan doğma çıplak resmedilmiş olmasını bir türlü hazmedemeyen din adamları sonradan bu resimlerin bazı yerlerini örttürmüşlerdir.
Leonardo ile Rafaello’nun ölümünden sonra tam yarım yüzyıl sanat alanında saltanat süren Michelangelo, «Pieta» adlı heykeli üzerinde on yıl çalıştıktan sonra hastalandı heykelini bitiremeden öldü. Fresklerinden, heykellerinden başka basılı olarak şiirleri, bilim araştırmaları vardır. Michelangelo, figürlerindeki güç, kudret, ifadesindeki ahenk bakımından dünyanın en büyük en eşsiz heykelcisi sayılır.
