19. yüzyıl divan şairlerinden ve bir asker olan Musa Kazım paşa hayatı ve eserleri ile ilgili genel bilgiler.
Musa Kazım Paşa, divan şairi, asker (Yunanistan / Koniçe 1821 – ? 1889).
Divan-ı Hümayun’da görev aldı, askerliğe geçerek liva katipliğinde bulundu, yergilerinin yarattığı dedikodu yankısıyla bir ara Kıbrıs’a sürüldüyse de bir süre sonra bağışlandı (1863). Osmanlı-Rus Savaşı’nda (1887-1878) kurmay başkanı olarak 4. Ordu’da görev aldı. Divan-ı Harp üyesiyken yaşamı son buldu (ferikkorgeneral).
Tanzimat yeniliklerinin başladığı yıllarda eski edebiyat geleneğini sürdürenler arasında (Leskofçalı Galip, Yenişehirli Avni, Akif Paşa…) yer aldı, Divan Şiiri alışkanlığını bırakmadan ölümünden sonra basılan külliyatını tamamladı. (Divan-ı Kazım Paşa, 1910), Makaalid-i Aşk (Aşkın Kilitleri Anahtarları) adlı mesnevisinde Kerbela olayını konu edinerek yirmi yedi mersiye-ağıt topladı. Döneminde nükteli eleştirilerle vaktini yeren-taşlayan ve ağızdan ağıza yayılan güncel şiirleriyle tanındı.
