Çivi Yazısı Nasıl Bulundu? Çivi Yazısının Tarihsel Gelişimi

Çivi yazısı ne zaman ve nasıl bulunmuştur? Çivi yazısının tarihçesi, tarihsel gelişimi, özellikleri nelerdir? Çivi yazısı hakkında bilgi.

Kaynak: pexels.com

Çivi Yazısı Nasıl Bulundu?

Elbette, çivi yazısı, insanlık tarihinin en eski yazı sistemlerinden biridir ve yaklaşık olarak M.Ö. 3200 yıllarında Sümerler tarafından Mezopotamya’da geliştirilmeye başlanmıştır.

1. Başlangıçta Piktogramlar: Çivi yazısının kökenleri, belirli nesneleri veya fikirleri temsil eden basit resimlere, yani piktogramlara dayanmaktadır. Bu piktogramlar, kil tabletler üzerine bir kamış sapıyla çizilirdi.
2. İlk Gelişmeler: Zamanla, bu piktogramlar daha stilize hale geldi ve belirli sesleri veya heceleri temsil eden sembollere dönüştü. Bu, dilin daha karmaşık fikirlerini ifade edebilmesi için bir adımı temsil ediyordu.
3. Çivi Yazısının Doğuşu: Bu sembollerin bazıları, kamışın kil tablete bastırılma şekli nedeniyle çiviye benzemeye başladı. Bu nedenle bu yazı sistemine “çivi yazısı” denmiştir.
4. Kullanım Alanları: Çivi yazısı, Mezopotamya’da birçok farklı dilde yazılmış metinlerde kullanıldı. Bu metinler arasında tapınak kayıtları, ticari işlemler, mitolojik hikayeler ve hukuki belgeler bulunmaktadır.
5. Yazının Genişlemesi: Çivi yazısı, Mezopotamya dışında Elam, Hititler, Asur ve Babil imparatorluklarında da kullanıldı.
6. Yazının Kaybolması: M.Ö. 1. yüzyılda, çivi yazısının kullanımı azaldı ve nihayetinde unutuldu.
7. Yeniden Keşif: 19. yüzyılın başlarında, arkeologlar Mezopotamya’da birçok çivi yazılı tablet buldular. Ancak bu yazıyı anlamak ve çözmek için uzun yıllar gerekti. 1850’lerde, Henry Rawlinson adında bir İngiliz, Behistun Yazıtı’nı deşifre ederek çivi yazısını anlama konusunda büyük bir ilerleme kaydetti.

Günümüzde, çivi yazısı, arkeologlar ve dil bilimciler için önemli bir araştırma konusudur ve eski Mezopotamya uygarlıklarının tarihini, kültürünü ve yaşamını anlamamızda kritik bir role sahiptir.

Çivi Yazısının Tarihsel Gelişimi

Çivi yazısının tarihsel gelişimi, yazının evrimi ve antik uygarlıkların tarihine ışık tutan ilginç bir süreçtir. İşte bu yazının tarihsel gelişimine genel bir bakış:

1. Piktogramların Başlangıcı (M.Ö. 3500 – M.Ö. 3000):
   • Çivi yazısının kökeni, Sümerler tarafından Mezopotamya’da kullanılan basit resimlere, yani piktogramlara dayanmaktadır.
   • Bu piktogramlar, belirli nesneleri veya olayları temsil eden resimsel sembollerdi ve kil tabletler üzerine çiziliyordu.
2. Sembollerin Stilizasyonu (M.Ö. 3200 – M.Ö. 2800):
   • Piktogramlar zamanla daha stilize hale geldi ve bazı sesleri veya heceleri temsil eden sembollere dönüştü.
   • Bu dönemde yazı, daha fonetik bir özellik kazanmaya başladı.
3. Asıl Çivi Yazısının Ortaya Çıkışı (M.Ö. 2800 – M.Ö. 2500):
   • Kamış saplarının kil tablete belirli bir açıyla bastırılmasıyla oluşan çivi şeklindeki izler, bu yazının karakteristik özelliği haline geldi.
   • Bu nedenle bu yazı sistemine “çivi yazısı” adı verildi.
4. Yazının Standartlaşması (M.Ö. 2500 – M.Ö. 2000):
   • Sümerlerin ardından Akadlar, çivi yazısını benimsedi ve bu yazıyı daha da geliştirdi.
   • Bu dönemde, yazı daha standart hale geldi ve belirli kurallarla sınırlıydı.
5. Bölgesel Kullanım ve Farklılaşma (M.Ö. 2000 – M.Ö. 1000):
   • Çivi yazısı, Mezopotamya’nın dışında da popülerlik kazandı. Elam, Hitit, Asur ve Babil imparatorluklarında da kullanıldı.
   • Her bölge, kendi diline ve kültürüne uygun olarak bu yazıyı adapte etti ve bazı değişiklikler yaptı.
6. Yazının Son Dönemleri (M.Ö. 1000 – M.Ö. 1):
   • M.Ö. 1. yüzyıla kadar çivi yazısı kullanılmaya devam etti, ancak bu dönemde kullanımı giderek azaldı.
   • Alfabenin yayılması ve Aramice gibi dillere dayalı yeni yazı sistemlerinin ortaya çıkışı, çivi yazısının önemini azalttı.
7. Unutuluş ve Yeniden Keşif:
   • Çivi yazısı, M.Ö. 1. yüzyıldan sonra unutuldu. Ancak 19. yüzyılda, arkeologlar Mezopotamya’da birçok çivi yazılı tablet buldular.
   • 1850’lerde, Henry Rawlinson, Behistun Yazıtı’nı deşifre ederek çivi yazısının sırlarını çözmeye başladı.

Günümüzde, çivi yazısı, antik Mezopotamya uygarlıklarının tarihini, kültürünü ve yaşamını anlamamıza yardımcı olan kritik bir araç olarak kabul edilmektedir.