Orta Çağda Avrupa’daki gelişmeler, Haçlı Seferleri, Feodalite, Kilise ve Papazlık, Yüzyıl Savaşları, Magna Carta ile ilgili bilgi.
ORTA ÇAĞDA AVRUPA
Orta Çağ, Kavimler Göçü’yle (375) başlar, İstanbul’un Fethi’yle (1453) sona erer.
Kilise ve Papalık
***Roma İmparatorluğu’nun parçalanmasıyla ortaya çıkan otorite boşluğu Avrupa’da kilise ve papalığın etkinliğinin artmasında önemli rol oynamıştır.
***Orta Çağ boyunca Hristiyan dünyası iki büyük mezhebin etkisindeydi. Bunlar Katolik ve Ortodoks mezhepleriydi. Katoliklerin merkezi Roma ve Ortodoksların merkezi olarak da İstanbul kabul ediliyordu.
***Papaların aforoz ve enterdi etme yetkisi ile endüljans adı verilen kağıdı verme yetkileri vardı.
***İmtiyazlarını kaybetmek istemeyen Hristiyan din adamlarının etkisiyle skolastik düşünce ortaya çıktı.
Feodalite (Derebeylik)
♦ Feodalite, Orta Çağ Avrupasında temelleri eşitsizlik üzerine kurulmuş siyasi bir rejimdir. Feodalitenin doğmasında Roma imparatorluğu’nun parçalanması etkili olmuştur.
♦ Feodalite sisteminde halkı himaye eden kişilere süzeren, himaye edilen halka ise vassal adı verilirdi.
♦ Feodalite’de zenginlik kaynağı topraktı. Haçlı Seferleri, barutun ateşli silahlarda kullanılması, Avrupa’da sürekli orduların kurulması gibi gelişmeler Feodalite’nin zayıflamasında etkili olmuştur.
Haçlı Seferleri
Avrupalıların XI. yüzyılın sonları ile XIII. yüzyılın sonları arasında Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal kabul sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için düzenledikleri seferlere Haçlı Seferleri denir.
Haçlı Seferlerinin Sebepleri
Dini Sebepler:
• Kudüs’ü Müslümanlardan geri alma düşüncesi
• Fransa’da ortaya çıkan Kluni tarikatının faaliyetleri
• Papa ve din adamlarının kışkırtmaları
Siyasi Sebepler:
• Avrupalıların Türkleri Anadolu, Suriye, Filistin ve Akdeniz’den uzaklaştırmak istemeleri
• Bizans’ın Türkler karşısından Avrupa’dan yardım istemesi
Ekonomik Sebepler:
• Avrupalıların doğudan gelen ticaret yollarına hakim olmak istemeleri
• Avrupalıların doğunun zenginliklerine hakim olmak istemeleri
• Avrupa’da toprak sahibi olmayan soyluların toprak elde etme düşüncesi
Yapılan Seferler
I. Haçlı Seferi (1096-1099)
– Anadolu Selçukluları, başkenti İznik’ten Konya’ya taşıdı.
– Kudüs, Antakya, Urfa, Trablusşam, Yafa…Haçlıların eline geçti.
II. Haçlı Seferi (1147-1149)
– Musul Atabeyliği’nin (Zengiler) Urfa’yı Haçlılardan geri alması sonucunda düzenlenmiştir.
– Başarılı olamamışlardır.
III. Haçlı Seferi (1189-1192)
– Selahaddin Eyyûbî’nin Hıttin Savaşı’yla (1187) Kudüs’ü Haçlılardan geri alması sonucunda düzenlenmiştir.
– Başarılı olamamışlardır.
IV. Haçlı Seferi (1204)
– Amacından sapan tek Haçlı Seferi’dir.
– İstanbul yağmalanmış ve burada Latin imparatorluğu kurulmuştur.
– İstanbul’dan kaçan Bizans soyluları tarafından İznik Rum ve Trabzon Rum İmparatorlukları kurulmuştur.
Sonuçları
Dini Sonuçları
• Din adamlarına olan güven sarsılmıştır.
• Kilise ve papalığın otoritesi azalmıştır.
Siyasi Sonuçları
• Feodalite zayıflamıştır.
• Türklerin batıya doğru ilerleyişi durmuştur.
• Batı Anadolu Bizans’ın eline geçmiştir.
Ekonomik Sonuçları:
• Doğu-batı ticareti gelişti.
• Akdeniz limanları önem kazandı.
• Bankacılık gelişti.
• Türk-İslam toprakları bu seferler sonucunda büyük zarar görmüştür. Haçlılar ticaret yollarını tahrip etmişlerdir.
Teknik Sonuçları:
• Kağıt, matbaa, pusula barut gibi buluşlar Avrupa’ya taşınmıştır.
Magna Charta (Büyük Şart) (1215)
Magna Charta İngiltere’de halkın kişisel haklarının tanındığını belirten ilk siyasal belgedir. Bu belge İngiliz demokrasisinin temeli sayılmıştır. Magna Charta ile İngiltere’de kralın yetkileri kısıtlanmıştır. Bu yönüyle Osmanlı Devleti’ndeki Senediittifak’a benzetilebilir.
Yüzyıl Savaşları (1337-1453)
Yüzyıl Savaşları İngiltere’nin Fransa’nın topraklarına hakim olmak istemesi sonucunda İngiltere’yle Fransa arasında yapılmıştır. Bu savaşlardan biri olan Kresy Savaşı’nda tarihte ilk kez İngilizler tarafından top kullanılmıştır. Yüzyıl Savaşları Fransa’nın üstünlüğüyle sonuçlanmıştır.
