Papirüs Nedir? Özellikleri Nelerdir? Papirüs Bitkisi ve Kullanım Alanları

0
Advertisement

Papirüs nedir, nerede ve nasıl kullanılır? Papirüs bitkisinin özellikleri nelerdir, kullanım alanları ve yetiştiği yerler hakkında bilgi.

papirüs

Kaynak : pixabay.com

Papirüs

Papirüs; (Lat. Papyrus. Yun. Papyos.). Papirüsgiller familyasından Eski Mısırlıların yazı kâğıdı yapmak için özünden yararlandıkları bitki ve aynı adı taşıyan kâğıttır. Sürüngen kalın çotuklu, tepesi üçgen biçiminde çıplak saplı otsu bir bitkidir. Eski çağlarda Fırat ve Nil ırmakları kıyılarındaki bataklıklarda yetişen papirüs, günümüzde yalnızca Nil’in ve Sicilya’nın bazı yerlerinde yetişir. Eskiden papirüs çeşitli gereksinim maddelerinin, (örneğin hasır, kayık, kulube ve özellikle kâğıt) yapımında kullanılırdı. Ayrıca kökünden yakıt olarak yararlanılır, saplarının özü yenir ya da meşalelere fitil yapmakta kullanılırdı. Yazı kâğıdı oluşturmak için papirüsün özü ince şeritler biçiminde kesilerek yan yana dizilir. Bunun üzerine dik açı oluşturacak biçimde ikinci bir şerit dizisi yerleştirilir. Tokmakla dövülerek ve presleyerek bu iki dizinin birbirine geçmesi sağlanır. Bitki, yeterince yapıştırıcılar içerdiğinden ayrıca yapışkan gerektirmez. Daha sonra yüzeydeki pürüzler giderilir ve böylece yazı yazmaya uygun bir kâğıt oluşturulurdu. Mısır, bir papirüs üretimi tekeline sahipti ve bu çok rağbet gören ürününün dışsatımını yapmaktaydı. Papirüs, Akdeniz ülkelerinin eski çağlardaki en önemli yazı aracıydı.

Papirüsgiller, (Lat. Cyperaceae). Birçenekliler sınıfının Kavuzlular takımından çok yıllık otsu bitkileri kapsayan familyadır. Ilıman soğuk bölgelerde yayılmıştır. Gövdeleri üç köşeli çiçekleri erdişi ya da tek eşeylidir. Genellikle bir evciklidir. 80 cins, 3.200 türü vardır. Türkiye’de 20’ye yakın cinsi yetişir.

Papirüs Bitkisinin Özellikleri

Papirüs

Kaynak: pixabay.com

Daha çok Nil kıyılarında yetişen kamışa benzer bir bitkidir. Sicilya’nın, Güney İtalya’nın bazı bataklık ve dere kıyılarında da yetişir. Boyu 2-4 metre kadardır, gövdesinin aşağı kısmı bilek kalınlığındadır. Şerit biçimindeki yaprakları, çiçekleri bitkinin üst tarafında genişçe bir şemsiye biçiminde toplanmıştır.

Papirüs çok eski çağlarda bütün Nil kıyılarında bol yetişir, tarımı yapılarak üretilirdi. Bugün Aşağı Mısır’da hemen hemen hiç kalmamış gibidir. Yalnız Yukarı Mısır ve Habeşistan dolaylarında yetişmektedir.

Papirüsün eski Mısırlılar’ın günlük hayatlarında önemli bir yeri vardı. Fakirler etli, özlü olan sapın alt kısımlarını pişirip yerler; ince, uzun, gevrek yapraklarından da sepet örerler, hattâ sandal bile yaparlardı. Papirüsün asıl önemi kağıda benzer bir maddenin yapılmasına yaramasıydı. Mısırlılar sapın dışına hafif hafif vururlar, tıpkı soğanda olduğu gibi üst üste sarılı tabakaları böylece birbirinden ayırırlardı. Bu ince kabuklar 5-6 santim. enliliğinde, 20-30 sentim. uzunluğunda şeritler halinde kesilir, sonra da uc uca, yan yana yapıştırılarak ince bir tabaka meydana getirilirdi. İstenilen ölçüde yaprak elde edilince bunun üzerinden fildişinden bir mühre geçirilerek perdahlanır, sonra zamanla bozulmaması, böceklerin yememesi için de üzerine sedir yağı sürülürdü. Böylece, günümüze kadar saklanmış papirüs üzerine yazılı pek çok tarihi belgeler bulunmuştur.

Advertisement

Papirüs Nedir? Sözlük Anlamı

  • “Papirüs”
    1. Papirüsgillerden, Nil kıyılarında yetişen, sürüngen, çıplak saplı, otsu bir bitki (Cyperus papirus)
    2. Eski Mısırlıların bu bitkinin saplarından yaptıkları kâğıt
  • “Papirüs (Kitaplıkbilim Terimleri Sözlüğü)”
    Nil kıyılarının bataklık kesimlerinde yetişen Cyperus Papyrus adlı bitkiden yapılan bir tür yazı kâğıdı.
  • “Papirüs (Tarih Terimleri Sözlüğü)”
    1. Eski Mısırlıların yazı kâğıdı yapmak için özünden yararlandıkları bitki.
    2. Bu bitkiden yapılan kâğıt.
    3. Bu kâğıt üzerine yazılmış elyazısı.


Leave A Reply