Philoksenos kimdir? Süryani kadim kilisesinin önderlerinden olan Philoksenos hayatı ve dönemi ile ilgili bilgiler.
Philoksenos Kimdir?
Philoksenos (mabbuglu), Süryanice ahsenaya (d: y. 440, Tahal, Bet-Germai [Kerkük yakınları, Irak] – ö. y. 523, Gangra, Paflagonya [Samsun yakınları]), Süryani Kadim Kilisesi’nin önderlerinden ilahiyatçı ve yazar.
Edessa (Urfa) Okulu’nda öğrenim gören Philoksenos Nasturi öğretisine karşı çıktı. İskenderiyeli Kyrillos’un ılımlı yaklaşımını izleyerek Hz. İsa’nın tanrısal doğasının insani doğasına üstün olduğunu vurguladı. Ama Monofizit kuramı yaydığı ve başta Khalkedon (Kadıköy) Konsili’nin (451) kararlan olmak üzere geleneksel ilahiyatçıların öğretilerini heretiklik olarak nitelediği için Antiokheia (Antakya) patriği tarafından Edessa’dan sürüldü. Kendisine yöneltilen suçlamaları İmparator Zenonun huzurunda yanıtladı ve yaklaşık 482’de kilise yöneticilerinin istekleri doğrultusunda bir iman ikrannda bulundu. 485’te, Monofizit Antiokheia patriği Petros’un desteğiyle Suriye’de bugünkü Halep yakınlannda Hierapolis (Mabbug) piskoposluğuna atandı. Petros’un ardılı II. Flavianos döneminde kovuşturmaya uğradı ve Konstantinopolis (İstanbul) patriği Makedonios tarafından heretiklikle suçlandı.
Ama yeni imparator I. Anas-tasios’un desteğiyle geleneksel öğretiye bağlı piskoposlann yerine Monofizit din adamlarını yerleştirmeye girişti. 512’de Monofizit Severos’un Antiokheia patrikliğine atanmasını sağladı. İmparator I. Justinos’un tahta çıkması üzerine Bulgaristan’daki Philippolis’e (bugün Plovdiv) sürüldü.
Yaklaşık 508’de yardımcı piskoposu (khorepiskopos) Hierapolisli Polykarpos’la birlikte Yeni Ahit’i Süryaniceye çeviren Philoksenos’un kuramsal yazılarının Monofizit öğretiyle bağlantısı yüzeyseldir. Ama Hz. İsa’nın doğasıyla ilgili karmaşık sorunları aydınlatma yönündeki özgün katkıları dolayısıyla Süryani Kadim Kilisesi’nin azizi olarak anılmıştır.
