Bir Orta Avrupa ülkesi konumunda yer alan Polonya’nın tarihi ile ilgili olarak bilgiler veren yazımız.
Polonya tarihi 860’ta Piast adlı bir köylünün, daha sonra onun neslinden gelenlerin hükümdarlığı ile başlar. Polonyalılar Hıristiyanlığı X. yüzyılda Kral I. Miecislas zamanında kabul ettiler. İç savaşlar, Moğollara karşı yapılan savaşlar sonunda Polonya ile Litvanya, XIV. yüzyılda birleştiler. Bu yeni devlet kısa zamanda kuvvetlenerek sınırlarını bir yandan Prusya, bir yandan Baltık Denizi’nin doğu kıyılarına doğru genişletti.
Kaynak: commons.wikimedia.org
1572’de Jagellon hanedanı sona erince asilzadeler kralın seçilerek tahta çıkması esasını kabul ettiler. Bundan sonra, Jan Sobieski gibi bazı kuvvetli devlet adamlarının yetişmiş olmasına rağmen, Polonya kuvvetinden kaybetmeye başladı. Önce Prusya’daki, sonra da Ballık Denizi kıyısındaki topraklarını kaybetti. Daha sonra Ukrayna da elden çıktı. Avusturya, Prusya, Rusya devamlı olarak Polonya’yı işgal etmeye başladılar. O zamana kadar Lehistan’ı (Polonya’yı) kuzeye doğru iten, XVI. yüzyıl sonlarında da himayesine alan Osmanlı İmparatorluğu Polonya’yı şiddetle savunan bir siyaset güttü. 1772’de Avusturya Galiçya’yı, Rusya Litvanya’yı, Beyaz Rusya’yı, Kara Topraklar’ı aldı Bu arada Prusya da topraklarını genişletmekten geri kalmadı. Hele 1795’te Polonya üç büyük devlet tarafından tamamen pay edildi. Rusya Padolya bölgesi ile Kiyev ve Minsk şehirlerini, Avusturya da Vistül’le Bug nehirleri arasında kalan topraklara el koydu. Prusya da geri kalan topraklara sahip çıktı.
1815’te, başta Varşova olmak üzere, ülkenin büyük bir kısmı Rusya’nın idaresi altında bulunuyordu. Milliyetçilerin zaman zaman bu boyunduruktan kurtulmak için gösterdikleri gayretler sonuçsuz kalıyordu. Bu durum XX. yüzyılın başlarına kadar sürdü. Birinci Dünya Savaşı’nda Alman orduları tarafından zaptedilen ülke 1918’de bağımsız oldu, 1919’daki Versailles Antlaşması ile, bağımsızlığı kabul edildi. 1920’de Ruslar’ın saldırısına uğrayan Polonya doğu topraklarının bir kısmını kaybetti. 1939’da Almanlar’la Ruslar arasında yeniden paylaşıldı.
Polonya İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Rusya’ya 195.000 kilometrekarelik toprak vermek zorunda kaldı. Böylece Volhynia, Doğu Galiçya başta olmak üzere, geniş bir toprak parçası Rusya’ya verilmiş oluyordu. Buna karşılık olarak batıda Almanya’dan 105.000 kilometrekareye yakın bir toprak (Silezya, Doğu Pomeranya ve Brandenburg’un büyük bir kısmı) Polonya’ya verildi.
