Rabban bar Sauma kimdir? Aynı Marco Polo gibi büyük bir seyahate çıkmış Nasturi din adamı Rabban bar Sauma hakkında genel bilgiler.
Rabban bar Sauma Kimdir?
Rabban bar Sauma (d. y. 1220, Chung-tu [bugün Pekin], Çin – ö. Ocak 1294, Bağdat), Moğol elçisi olarak Batı Avrupa’ya yaptığı gezilerle tanınan Nasturi din adamı. Çağdaşı Venedikli Marco Polo’nun Asya’daki serüvenini andıran bu önemli gezilere ilişkin gözlemleri pek yankı uyandırmamıştır.
Rabban bar Sauma Rotasını Gösteren Harita
Chung-tu’da oturan varlıklı bir Hıristiyan ailenin çocuğuydu. Ailesi Türkistanlı göçebe bir Uygur kabilesinden geliyordu, bar Sauma 23 yaşında keşiş oldu. Chung-tu’daki bir Nasturi manastırında yedi yıl kaldıktan sonra, meditasyon ve dua için kent dışındaki dağlara çekildi; bilge bir çileci ve öğretmen olarak ünlendi. Daha sonra Marcus adındaki çömeziyle hac yolculuğuna çıktı. Batı Çin’de Gansu ve Hotan’dan, İran’da Horasan ve Azerbaycan’dan geçerek Nasturi Katholikosu’nun bulunduğu Bağdat’a ulaştı. Yerel savaşlar yüzünden Kudüs’e gidemeyince, bir süre Doğu Anadolu’daki Nasturi manastırlarında kaldı. Katholikos’ un çağrısı üzerine Bağdat’a dönerek İlhanlı hükümdarı Abaka’ya gönderilen bir heyete başkanlık etti.
Daha sonra başdiyakozluğa eş bir makam olan Doğu’daki Nasturi kilise topluluklarının başdenetçiliğine atandı. Rabban bar Sauma, 1287’de, Hıristiyan eğilimli bir dinsel seçmeci olan ve Müslümanları Kutsal Topraklar’dan atmak için Hıristiyanlardan destek almayı uman Abaka’nın oğlu Argun tarafından Hıristiyan krallarla görüşmek üzere Batı Avrupa’ya gönderildi. Konstantinopolis’te (İstanbul) imparator II. Andronikos Palaeologos’tan yakınlık görerek iyi ağırlandı. Roma’ya vardığında Papa IV. Honorius’un kısa bir süre önce öldüğünü öğrendi. Bunun üzerine Kardinaller Kutsal Kurulu’nun karşısına çıkarıldı. Elçi olarak getirdiği mesajdan çok, savunduğu ilkeleriyle ilgilenen kurul üyeleri, ondan Nasturi inancıyla ilgili açıklamalar yapmasını istediler. Nasturiliğin Batı’da heretiklik sayıldığını bildiği için bundan kaçınan bar Sauma, Roma’dan ayrıldı. Daha sonra Paris’e gitti ve Kral IV. Philippe’in sarayında bir ay kaldı. Oradan Bordeaux’ya geçerek İngiltere kralı I. Edward ile görüştü. Her iki kral da Argun ile ittifaka yanaşmadılar.
Fransa’dan ayrılan bar Sauma, Roma’ya uğradı ve yeni seçilen Papa IV. Nicolaus ile görüştü. İran’a döndüğünde İlhanlı sarayına din görevlisi olarak atandı. Ardından bir kilise kurmak üzere Azerbaycan’daki Meraga’ya çekildi. Keskin bir gözlemci olan bar Sauma, ortaçağ Avrupa’sını bir yabancı gözüyle anlatan Farsça bir günlük tuttu. Günlüğün İngilizce çevirisi Sir Wallis Budge’ın Monks of Kublai Khan (Kubilay Hanın Keşişleri) adlı yapıtında yer almaktadır.
