Resim Yapmanın Çocuğun Gelişiminde Yeri ve Önemi

Çocuklar resim yapmaya ne zaman başlar? Resim yapmak hangi becerileri geliştirmeye yardımcı olur, çocukların resim yapma evreleri.

Renk denemelerine girişmekten zevk almak için, Picasso’nun yeteneğine sahip olmak gerekmez. Önüne hangi “sanat malzemelerini” koyarsanız koyun, çocuğunuz daha çok erken bir dönemden başlayarak, bazı şekiller ve resimler yaratmaktan çok büyük zevk alacaktır.

Çocuklar bir şeyler yapmayı sever, özellikle de saklayabilecekleri şeyleri yapmaktan büyük zevk alırlar. Bu açıdan bakıldığında, resim çizmek ve boyamak, öbür yaratıcı oyunlardan farklıdır. Yapılan resimler, yapı bloklarından yapılmış bir ev gibi bir vuruşta devrilerek yok edilemez; tersine, çok değerli bir şey olarak saklanabilir. Çocuğunuz çizmeyi ve boyamayı öğrendikçe, neler yapmış olduğunu görebilecek, resimlerini size ve arkadaşlarına gösterecek ve kıvançla duvarına asabilecek, hattâ bazılarını çok uzun yıllar saklayabilecektir. Resim yapmaya ilgisini uyarmak ve resim yapma çabalarını desteklemek için yapabileceğiniz pek çok şey vardır. Yaptıkça da, yarattığı “üstün yapıtları” büyüdükçe bakabilmesi için bir dosyaya ya da kutuya kaldırın.

“SOYUT SANAT”

Çocuğunuz, düzgün çizebilmeyi becermesinden çok önce, bir şeyler karalamaktan hoşlanacaktır. Çabalarının sonucu size, anlamsız gibi görünse de, aslında bu arada bir resim kalemini tutup kullanmayı öğrenmekte, daha sonraki çizme ve yazma işi için gerekli temelleri hazırlamaktadır. Aynı zamanda da, farklı renklerin kâğıt üstündeki farklı etkilerini görmekten hoşlanmaktadır.

Ona kolayca tutabileceği kocaman, kalın uçlu, zehirli olmayan resim kalemleri ve bol bol kâğıt verin. Kalemi doğru dürüst tutamıyor diye dert etmeyin. Çok küçük çocukların çoğu, işe kalemi “yumruk” içinde tutmakla başlar, baş ve işaret parmakları arasına kıstırarak çizme işine, daha sonra geçerler. Sağ ya da sol elini kullanmasını da dert etmeyin. Önce birini kullanır görünürken, daha sonra öbürünü kullanabilir; sonunda kendine en doğal gelende karar kılar.

ÇİZGİLER VE DAİRELER

Çocuğunuzun çizme işine daha ilk oturuşunda, tanınabilir bir resim yapmasını beklemeyin. Bir yaşına bastığı sıralarda ona nasıl yapılacağını gösterirseniz, belki kalemiyle kâğıt üstüne belirli bir işaret yapabilecektir; daha sonra bastıra bastıra karalamayı, kalın çizgiler ve daireler çizmeyi sevecektir; ama dört yaşına gelinceye kadar, rahatça ve kolaylıkla çizmeyi, boyamayı beceremeyebilir. Bununla birlikte, daha ilk günlerde bile, ne çizerse çizsin, size birer sanat yapıtı gibi gelmeleri son derece doğaldır.

Çocuğunuz üç yaşında olduğu sıralarda, resimlerinde büyük bir olasılıkla bir daire kafayı, daha büyük bir daire de bedeni gösterecektir. Yaptığı ilk “portreler”de, sizi kollarınız ve bacaklarınız başınızdan çıkıyormuş gibi
yaparsa, şaşırmayın! Pratik yapa yapa, beş yaşına geldiği sıralarda, bedenin bölümlerinden 5-6’sını resimlerine katıyor olacaktır.

YARATICILIĞI DESTEKLEMEK

Kopya edeceği basit şekiller çizerek, içini bo-yayacağı resimler vererek, çocuğunuzun “kalem denetimini” geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Ama ona, sizin herhangi bir yardımınız olmadan kendi resimlerini yapma fırsatını da bırakmayı sakın unutmayın. Yaratıcılık, sizin istediğinizi yapması değil, kendi yolunu bulması demektir.

Unutmayın, çizim işi, mutlaka uzunlamasına dikdörtgen kâğıt parçalarıyla ve kurşunkalemle ya da resim kalemleriyle sınırlı kalmak zorunda değildir. Çocuğunuzun önüne ne kadar çok malzeme koyarsanız, denemekten o kadar coşku duyacaktır. Onu ya kendiniz yapacağınız ya da bütçeniz elveriyorsa çocuklar için yapılmış bir resim sehpasının karşısına geçerek, ayakta resim yapmaya teşvik edin. Kolayca bir resim sehpası yapmak için, bir kotrplak parçasının üstüne kâğıdı tutturmada çamaşır mandalları ya da büyük bir kâğıt kıskacı kullanıp, kontrplağı bir iskemlenin arkalığına yerleştirebilirsiniz.

Çocuğunuz büyüdükçe, farklı şekillerdeki kâğıtlara çizmekten de hoşlanacaktır. Değişiklik olarak ona eni çok dar ve uzun kâğıtlar ya da daire ve üçgen biçiminde kâğıtlar hazırlamayı deneyin. Farklı boyutlarda kâğıtlar, aynı zamanda onu, çizimlerini farklı biçimlerde yapmayı denemeye ya da geliştirmeye de teşvik edebilir. Düz kâğıdın yanı sıra çizgili ya da kareli kâğıdı nasıl kullandığını gözleyin: Zaman zaman da ona başka başka renklerde kâğıtlar, kartonlar vermeyi unutmayın.

Bunun yanı sıra çocuğunuza, çizmek için de farklı şeyler verebilirsiniz. Cisimleri nasıl tutacağını ilk öğrendiği ve karalamalar yapmayı ilk denediği sıralarda, onun için en iyisi, kalın mum boyalardır. Ama sağlam biçimde tutmayı öğrenir öğrenmez, daha büyük serüvenlere atılmaktan hoşlanacaktır. Keçe uçlu kalemler, pastel boyalar, tebeşirler, kurşunkalemler, kuruboya kalemleri, hattâ gerçek ressamların kullandığı füzenler (karakalemler) gibi, önünüzde seçme yapabileceğiniz çok geniş bir malzeme yelpazesi vardır; yalnız çocuğunuza vereceğiniz malzemenin zehirli olmamasına dikkat edin.

MUMBOYA SÜRTEREK ALTTAKİNİ ÇIKARMAK

Onu bu malzemelerden bazılarını farklı bir biçimde kullanmaya da teşvik edebilirsiniz. Sözgelimi, mumboyalar, tebeşirler ve karakalem, her türlü nesnenin çıkartmasını yapmak için kullanılabilir. Bunları yanınıza alıp parka uğrayabilir, orada ağaç kabuklarının ya da evde yaprakların ve madeni paraların harika çıkartmalarını yaptırabilirsiniz.

Suluboyayla resim yapma işi kolayca, ortalığı batıran bir şey halini alabilir; ama hazırlıklı olduğunuz sürece, harika bir eğlencedir. Çocuğunuz iki yaşına gelince, suluboyayla basit resimler yapmaya bayılacaktır. Başlangıçta, ona uzun saplı, büyük bir suluboya fırçası almanız gerekir. Bu aşamada, alışılmış suluboya kutularının içindeki küçük, ince tipte fırçalar, elinden kolaylıkla kayar. Başlangıçta ona sarı, mavi, yeşil, kırmızı gibi parlak renkler bulunan bir suluboya alın; bu renkleri kullanmayı öğrenmesinden sonra daha bol renkli suluboya kutularına geçirin.

Ya alçak bir masanın başında ya da resim sehpasının başında ayakta durarak sürmek, onun için suluboyayı kâğıda sürmenin en kolay yoludur. Boyaların her yeri batırmasını önlemek için, masanın üstüne ya da resim sehpasının altına bir bez sermeyi unutmayın.

İLK ADIMLAR

Boyaların birbirine karışmaması için, bir kavanoza su doldurup, suluboya kutusunun yanına koyun ve ona, her rengi kullandıktan sonra fırçasını suda temizlemesini öğretin.

Çocuğunuzun ilk girişimlerini yorumlamakta güçlük çekerseniz, düşkırıklığına uğramayın. Bazen, farklı şekillerle yalnızca deney yapıyor ve bir rengin öbürü üstündeki etkisini deniyor olabilir. Bazen de, kafasında belki belirli bir konu vardır; ama bunu kâğıda aktarmakta zorlanıyordun

Bazense, “bir şey” olarak başladığı resimler, yarı yolda “başka bir şeye” dönüşüverir. Ne yaptığını merak ediyor olsanız da, kendisi istemedikçe, resmini tanıtması ya da adlandırması için onu zorlamaya kalkmayın. Sırf sizi hoşnut edecek bir yanıt vermek için, “uçak, kuş“, falan diyebilir; oysa belki de, yalnızca “hoş” bir şekil çiziyordun Yapmaya çalıştığı her ne olursa olsun, ilgi gösterin; çabaları için onu bol bol övün. Yaptığı resmin ne resmi olduğunu kendisi söylemek isterse, resmin altına basitinden bir tanım, sözgelimi büyük harflerle “ANNE” ya da “AĞAÇ” yazarsanız, o-nu belki harflerle de tanıştırmaya başlamış olursunuz.

Çocuğunuz, resimlerinden bazılarını çevresindeki dünyayı tanımlamak için kullanabilir. Yaşamında önemli yeri olan insanları (ve hayvanları), evini, düzenli olarak ziyaret ettiği yerleri ve alışılmış etkinlikleri -alışverişleri, otobüs yolculuklarını, parktaki oyunları- çizmesi olasılığı yüksektir.

KENDİNİ ANLATMA ARACI

Bazen çocuklar, duygularını, kendilerini, çizerek ya da boyayarak, sözcüklerle yaptıklarından daha iyi anlatırlar. Bir olay onu üzmüş ya da da kafasına takılmışsa, çocuğunuz bunu daha iyi anlamak ya da neler hissettiğini anlatmak için kullanabilir. Resim yapmak, öteden beri coşkuların yararlı bir boşalma aracı olarak kabul edilmiştir ve gerek erişkinlerde, gerek çocuklarda, sanatla ruhsal tedavinin temelini oluşturur.

Bazen basit bir resim ya da bir dizi resim yapmak, onun bir olayı anlamasına yardımcı olur. Ama çocuğunuza, resim yapmasına yardım ederken, çizmeye çalıştığı olayla ilgili değil de, yaptığı resimle ilgili şeyler söylemenizin, onun neler hissettiğini anlamanıza yardım edeceğini göreceksiniz.

BASKI RESİMLER

Resmi yalnızca fırçayla özdeşleştirmeyin. Suluboya, çok çeşitli şeyler kullanılarak kâğıt üstüne uygulanabilir; çocuğunuz küçük paçavralar, sünger parçaları, sicim gibi çok çeşitli nesneleri önce boyaya, sonra kâğıda bastırarak yapacağı denemelerle çok eğlenecektir. Ayrıca onu, baskı düşüncesiyle de tanıştırabilirsiniz.

Yapraklarla, patates ya da havuç gibi sebzelerle ya da makaralar, kavanoz kapakları, pütürlü, şekilli bir dokusu ya da yüzeyi olan herhangi bir şeyle baskı yapılabilir. Sebze kullanıyorsanız, bunları kolay tutulacak ve kâğıt üstüne basması ilgi çekecek bir yüzeyleri olacak biçimde dilimleyin.

Baskı işini düzenlemenin en kolay yollarından biri, teneke bisküvi kutusu kapağı gibi derin olmayan bir kaba, bir sünger ya da birkaç tabaka mutfak kâğıdı yerleştirmek, üstüne biraz boya dökmektir. Sonra, çocuğunuza içinde baskı yaparken kullanacağı nesnelerin bulunduğu başka bir tepsi verin. Ardından, kâğıt üstüne baskı yapacağı her nesneyi, önce nasıl boya kabına bastırması gerektiğini gösterin.

PARMAKLA BOYAMA

Pek çok çocuk, elleriyle çeşitli maddeler üstünde “keşif yapmayı” severler. Parmakla boyayarak resim yapmak eğlencelidir; çünkü parmakla resim yapmak, çocuğunuza, farklı resimler yarattığı sırada, bir yandan da boya duygusunu keşfetme olanağını da verir. Parmakla süreceği boyaları, suluboyanın içindeki her boyayı su dolu küçük bir kaba koyup eriterek hazırlayabilirsiniz.

Çocuğunuz en sevdiği resimlerinin ve çizimlerinin duvarda, buzdolabının kapağında, büfenin üstünde -özellikle de babasının çalışma masasının yanındaki duvarda- sergilendiğini görmekten kıvanç duyacaktır. Düzenli aralarla yenilerinin asılması, sergileme işine değişik bir çeşni katar ve onu daha çok üretmeye teşvik eder. Hangilerinin saklanması, hangisinin atılması gerektiği kararını ona bırakırsanız, başından sonuna kadar kendini bu işin içinde hissedecektir.