Roza, Rosacea, gül hastalığı nasıl bir hastalıktır? Roza hastalığının belirtileri nelerdir, nasıl teşhis ve tedavi edilir, hakkında bilgi.
Roza (Rosacea – Gül) Hastalığı Nedir? Rosacea bulaşıcı mı? Rosacea neye benzer?
Rosacea erişkinlerde görülen sivilce benzeri iyi huylu bir inflamatuar deri hastalığıdır. Rosacea’nın ana semptom ve bulguları kırmızı veya pembe yüz derisi, genişlemiş kılcal damarlar, bazen irin veya kist içeren ciltteki küçük kırmızı torbacıklardır. Rosacea hastası olan birçok kişi kolayca kızaran çok hassas bir cilde sahiptir.
Rosacea, oto-inflamatuar bir cilt durumu olarak kabul edilir. Geleneksel veya ergenlik sivilcelerinden farklıdır. Rosacea, karakteristik olarak yüzün orta bölgesini, özellikle alnını, yanaklarını, çenesini ve burun alt yarısını kapsar. En sık açık tenli insanlarda, özellikle de İngiliz, İrlandalı ve İskoç kökenli kişilerde görülür. Rosacea’ya doğrudan alkol tüketiminden kaynaklanmaz, ancak alkol bağımlılığı sebebiyle artabilir. Rosacea bulaşıcı değildir.
Rosacea’nın en hoş olmayan yönlerinden biri, deride fimatöz meydana getirerek cilt dokuların aşırı büyümesidir. Bu, yüz dokularının kalınlaşması ve kalıcı şişmesi olarak görülür. Rinofima denilen şişmiş bir burun bu değişikliğin bir örneğidir.
Rosacea sivilceye benzer mi?
Rosacea, sivilce olmamakla birlikte bazı benzerlikler taşır. Bazen “yetişkin sivilcesi” olarak anılır. Sivilcelerin aksine, rozasea en sık yetişkinlerde (30-50 yaş) oluşur. Sivilceden farklı olarak, rosaceada siyah nokta bulunmaz. Rosacea (roza) her iki cinsiyette ve her yaşta görülebilir. Kadınlarda daha sık olmakla birlikte erkeklerde daha şiddetli olma eğilimindedir. Çocuklarda çok nadir görülür ve koyu tenli insanlarda daha az görülür.
Rosacea’nın sebepleri ve risk faktörleri nelerdir?
Rosacea’nın kesin nedeni hala bilinmiyor. Temel süreç, yüzdeki kılcal damarlarının genişlemesini içerir. Rozasea’nın patlamasına neden olan çeşitli tetikleyiciler bilinmektedir. Duygusal faktörler (stres, korku, endişe, utanç, vb.) Kızarıklığı tetikler ve rozayı şiddetlendirir. Alevlenme, havadaki değişikliklerden (rüzgar gibi) veya nemin değişmesinden kaynaklanabilir. Roza güneşe maruz kalma ile de artar. Egzersiz, alkol tüketimi, sigara içme, duygusal sıkıntılar ve baharatlı yiyecekler, rosaceayı ağırlaştırabilecek diğer iyi bilinen tetikleyicilerdir.
Rosacea risk faktörleri, açık ten rengi, rosaceaya sahip diğer aile fertlerinin bulunması sebebiyle kalıtsal faktörlerdir. Ek risk faktörleri bayan olmak, menopoz ve 30-50 yaş arasında olmaktır.
Rosacea belirtileri ve bulguları nelerdir?
Rosacea’nın tipik belirtileri arasında
- yüz kızarması,
- cilt kızarıklığı,
- yanma,
- kırmızı torbacıklar, şişmeler,
- küçük kistler ve
- Yüz dokusunun, özellikle de burunun kalınlaşması.
Rosacea belirtileri ve bulguları ara ara kaybolma eğilimindedir. Cilt haftalarca, aylarca hatta yıllarca normale dönebilir ve sonra tekrar patlayabilir. Rosacea kademeli olarak evrimleşmeye eğilim gösterir ve tipik olarak alında, yanaklarında, burnunda ve çenesinde derinin iltihabına neden olur.
Rosacea ilk geliştiğinde kısa sürüp sonra kaybolabilir ve daha sonra tekrar ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, cilt normal rengine dönmeyebilir. Rosacea nadiren kendiliğinden düzelir.
Rosacea genellikle yıllarca sürer ve tedavi edilmediği takdirde giderek daha da kötüleşir.
Rosacea ne kadar sürer?
Rosacea’nın başlangıcında, yüz kızarması geçici, birkaç dakika ila saat sürer. Daha sonra hastalık ilerledikçe kızarıklık kalıcı hale gelir ve kaybolmaz.
Rosacea’yı önlemek mümkün müdür?
Rosacea’yı önlemek mümkün değildir, ancak kişinin tetikleyici faktörlere maruz kalmasını sınırlamak mümkündür. Rosacea’nın teşhisi konulduktan sonra, rosacea’yı tetiklediği bilinen baharatlı yiyecekler, sıcak sıvılar, sigara ve tahriş edici kozmetik ürünler gibi faktörlerden kaçınmak akıllıca olur.
Rosacea teşhisi için hangi testler kullanılır?
Genellikle tipik kırmızı veya kızarmış yüz görünümüne dayanarak Roza teşhisi konur. Dermatologlar özellikle rosacea teşhisi konusunda uzmanlaşmış doktorlardır. Genel olarak, rozaseanın tanısı için spesifik bir test gerekmemektedir.
Olağandışı vakalarda, rosaceanın teşhisini doğrulamak için cilt biyopsisi gerekebilir. Kan testleri genellikle gerekmemekle birlikte, sistemik lupus, diğer otoimmün rahatsızlıklar ve dermatomyozit dahil olmak üzere yüzdeki kızarmaya sebep olabilecek daha ender görülen ihtimalleri ortadan kaldırmak için kullanılabilir.
Çoğu rosacea vakası oldukça basittir, ancak teşhis edilmesi kolay olmayan bazı atipik vakalar da vardır. Son zamanlarda, rosacea ile bazı oto-inflamatuar hastalıklar arasında, diyabet, inflamatuvar bağırsak hastalığı ve kardiyovasküler hastalıklar arasında bir ilişki olduğu bulunmuştur.
Rosacea burun ve gözleri nasıl etkiler?
Burun, genellikle rosacea’dan etkilenen ilk yüz bölgelerinden biridir. Kırmızı ve engebeli hale gelebilir ve fark edilebilir genişlemiş küçük kılcal damarlar görülebilir. Tedavi edilmeden bırakıldığında, rozaseanın ileri aşamaları, burunların büyümesi olan, büyümüş bir kırmızı burun ve kabarık yanaklara neden olabilir. Ayrıca burun alt yarısında ve yakın yanak bölgelerinde kalın şişlikler olabilir. Rinofima (burun büyümesi) esas olarak erkeklerde görülür. Şiddetli rinofima cerrahi düzeltme ve onarım gerektirebilir.
Bazı insanlar yanlışlıkla belirgin kırmızı burnu aşırı alkol alımına bağlarlar ve bu damgalama, rosacea sahipleri için utanç yaratabilir.
Rosacealı herkes göz problemi yaşamasa da, hastalık gözleri etkileyebilir. Rosacea’lı insanların yaklaşık yarısı yanma, kuruluk hissi ve gözlerin doku astarında tahriş (konjunktivit) bildirir. Bu kişiler aynı zamanda göz kapaklarında kızarık ve ışık duyarlılığı yaşarlar. Genellikle göz belirtileri tamamen fark edilmeyebilir ve birey için büyük bir endişe oluşturmaz. Ancak tedavi edilmeyen oküler rozasea, rozasea keratiti adı verilen kalıcı hasar gören korneaya zarar verebilecek ciddi bir komplikasyona neden olabilir. Bir göz doktoru, uygun bir göz değerlendirmesine yardımcı olabilir ve rosacea damlalarını reçete edebilir. Oral antibiyotikler, cildi ve göz yorgunluğunu tedavi etmek için yararlı olabilir.
Rosacea’nın tedavisi nedir?
Belirtilerin şiddetine ve derecesine bağlı olarak, rosacea için birçok tedavi seçeneği vardır. Mevcut tıbbi tedaviler arasında antibakteriyel, topikal kremler, antibiyotik hapları, lazerler, darbeli ışık terapileri, fotodinamik terapi ve isotretinoin bulunmaktadır.
Birey rahatsızlık duymuyorsa, hafif rosacea mutlaka tedavi gerektirmez. Daha dirençli durumlar aynı anda birkaç tedaviyi kullanarak bir kombinasyon yaklaşımı gerektirebilir.
