Kazdağlı Salih Reis kimdir? Osmanlı amirallerinden Salih Reis’in hayatı, biyografisi, Osmanlı dönemindeki başarıları, dönemi hakkında bilgi.
Salih Reis; (1488 – 1566)
Eski Türk amirallerinin en büyüklerinden biridir. Edremit’in kuzeybatısında Kazdağı’nda doğdu. Çocuk denecek yaşta levent olarak Oruç Barbaros’un yanına girdi. Barbaros Kardeşler’in yanında Cezayir’deki bütün savaşlara katıldı; Barbaroslar’ın en değerli amirali derecesine yükseldi.
1533’te Barbaros Hayrettin Paşa kaptan-ı derya olunca, Salih Reis’e de bahriye sancakbeyliği (tümamiral) rütbesi verildi. Osmanlı deniz kuvvetlerinin en seçkin sınıfı olan «korsan» sınıfında çalışan Salih Reis, Batı Akdeniz’de Almanya – İspanya İmparatorluğu gemilerine göz açtırmadı. Yalnız, bir gün Korsika’nın bir limanına demir atmışken, Andrea Doria‘nın baskınına uğradı.. Turgut Reis‘le birlikte esir düşüp forsaya vuruldu.
İki ünlü Türk amirali 3 yıla yakın forsada kaldılar. Barbaros Hayrettin Paşa, iki arkadaşının zincire vurulduğu geminin Cenova limanında olduğunu casuslarından öğrenince, yüz parçaya yakın savaş gemisinden kurulu azametli donanmasıyla Cenova’ya gitti, şehrin doçunu amiral gemisine çağırdı, Turgut Reis‘ le Salih Reis akşama kadar kendisine teslim edilmezse, Cenova’da taş taş üzerinde bırakmayacağını söyledi. Böylece Türk amiralleri, esirlikten kurtuldular.
1538 Preveze Zaferi‘nde Salih Reis, Barbaros‘tan sonra en önemli rolü oynadı; donanmanın sağ kanadına komuta ediyordu. Barbaros öldükten sonra arkadaşı Turgut’la birlikte, özellikle Tunus’ta elde edilen bütün deniz zaferlerine katıldı. 1552 mayısında bahriye beylerbeyi (oramiral) rütbesiyle Cezayir genel valiliğine atandı. O sıralarda Fas Arap İmparatorluğu’nun İspanya ile işbirliği kurmasından korkuluyordu, çünkü İspanya Osmanlı İmparatorluğu’nun amansız düşmanı, Akdeniz’de Türkler’in rakibiydi. Salih Reis Fas’a baş eğdirmesi hususunda hükümetten buyruk alınca, 1553’te Fas topraklarına girdi. Fas, o devirde dünyanın büyük devletleri arasında sayılırdı, 5 milyon km2’ye yakın toprağı vardı. Salih Reis başkent Fas şehrine de girdi. Sultan II. Muhammed, Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı bir hükümdar olmayı ilan etmek zorunda kaldı. Fas bir süre sonra Osmanlı egemenliğinden sıyrılmak çarelerini arayınca Salih Paşa onu tahttan indirip başını vurdurdu; yerine büyük oğlu I. Abdullah geçirildi. Böylece, Osmanlı İmparatorluğunun sınırları Atlas Okyanusu’nu bulmuş oldu.
Salih Paşa, 1557’de emekliye ayrıldı, 1566′ da 70 yaşlarında öldü. «Kazdağlı Salih Reis», sonradan «Fas Fâtihi Salih Paşa» diye ünlüdür. Oğlu Mehmet Bey, bahriye sancakbeyi (tümamiral) olarak İnebahtı Deniz Savaşı’na katılmıştır.
