Şu anda Yunanistan sınırları içerisinde yer alan ve ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün de doğum yeri olan Selanik tarihi hakkında bilgiler.
Selanik, Yunanistan’ın en eski şehirlerinden biridir. M.Ö. IV. yüzyılda, Makedonyalı kral Kasandros tarafından kurulmuş, şehre Büyük İskender’in kızkardeşi, Kasandros’un eşi olan Tessalonika’nın adı verilmiştir. Selanik, Eski Yunanistan’ın önemli bir şehri olduğu gibi, Makedonya Krallığı, Roma ve Bizans imparatorlukları zamanında çok gelişti. Bizans devrinde Selanik, İstanbul’dan sonra imparatorluğun ikinci büyük şehriydi. O çağlarda, Atina iyice çökmüştü. Balkanlarda ancak iki büyük şehir vardı. Bunlardan biri Adriya Denizi kıyılarındaki Dyrakhion (bugünkü Draç), öteki de Selanik’ti. Balkanlar’da yeni şehirler kurup eskilerini canlandıran Türkler olmuştur.
Selanik, Avrupa’da Hıristiyanlığın ilk yayıldığı merkezlerin başında gelir. İsa’nın ölümünden 50 yıl kadar sonra, Hıristiyanlık Selanik şehrine girdi, burada kök salarak gelişti. Selanik 1430’da, II. Murat zamanında Türkler’e geçti, 1912’de Balkan Savaşı’ndaki yenilgiye kadar Osmanlı İmparatorluğu’nda kaldı.
Son yüzyıl içinde Türk tarihinde Selânik’in çok önemli bir yeri vardır. 1908’de, Hürriyet inkılabını yapan İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin ilk merkezi Selanik’ti. 31 Mart 1909’da, gericilerin hazırladığı hareketi boğan Hareket Ordusu da İstanbul’a Selanik’ten geldi.
Bundan başka, Selânik’in Türk fikir hayatında da önemli bir yeri vardır. Dilimizdeki yenilik akımı burada yoğruldu. Türkçenin öncüsü sayılan «Genç Kalemler» dergisi Meşrutiyet inkılâbından sonra burada yayınlandı.
Yeni Türk tarihi bakımından Selânik çok daha büyük bir önem taşır. Türk yurdunu düşmandan kurtararak, padişahlığı yıkan, Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 1881’de Selanik’te doğdu. Atatürk’ün doğduğu ev bugün müze halindedir.
