Sindirim ne anlama gelir? Sindirim çeşitleri, fiziksel ve kimyasal sindirim, sindirimde besinlerin yolculuğu ve sindirim organları, görevleri.
Sindirim Nedir? – Sözlük Anlamı
- “Sindirim”
Besinlerin çeşitli enzimlerle eritilerek, parçalanarak ince bağırsakta emilebilir, kana karışabilir duruma gelmesi için uğradıkları fiziksel ve kimyasal değişikliklerin bütünü, hazım - “sindirim aygıtı “
Sindirim sistemi - “sindirim bilimi “
Tıbbın sindirim organları hastalıklarını inceleyen dalı, gastroenteroloji - “sindirim organları “
Sindirim aygıtı içinde yer alan organların bütünü - “sindirim sistemi “
Organizmada besin maddelerinin sindirilip emilmelerini ve geri kalan atıkların dışarı atılmalarını sağlayan organların bütünü, sindirim aygıtı
MİDE VE SİNDİRİM SİSTEMİ
Yediğimiz yiyecekler, midemiz ve bağırsaklar tarafından parçalanır. Sonra enerji, büyüme, yapılandırma ve onarımı için vücuda alınır.
Mide vücudun içinde uzun bir geçiş yolu veya tüp olan sindirim sisteminin en büyük parçasıdır. Sindirim sistemi ağzımızla başlar, gırtlağımızla devam eder, mide, ince ve kalın bağırsaklardan sonra anüste son bulur. Tüpün tamamının uzunluğu yaklaşık 9 metredir.
PÜRE YAPMAK İÇİN ÇİĞNEMEK
Çiğneme yiyecekleri püre haline getirir. Böylece sindirim sıvıları yiyeceğe daha kolay ulaşır. Üç çift bez ağzımıza tükürük salgılar. Tükürük, nişasta ve şekeri kıracak enzimler içerir.
SİNDİRİM VE EMİLİM
Yiyecekler midede güçlü asitlerle ve sindirim enzimleri ile karışır. Yiyecekler buradan ince bağırsağa geçer. İnce bağırsak 4 cm genişliğinde 6 metre uzunluğundadır. Etrafı binlerce villi ile kaplıdır ve bunların her biri yaklaşık 1 mm uzunluktadır. Öylece besinlerin emilimi için geniş bir alan oluşturulur. İnce bağırsak ve pankreas bezleri yarı sindirilmiş yiyecekler için daha güçlü enzimler yapar. Bir başka sindirim sıvısı olan safra karaciğerde yapılır ve safra kesesinde depolanır. Safra özellikle yiyeceklerdeki yağlı maddelerin sindiriminde iyidir.
KALIN BAĞIRSAK
Sindirilmemiş yiyecek kalın bağırsaktan geçer. Kalın bağırsak yaklaşık 6 cm genişliğinde ve 1,5 m. uzunluğundadır. Yarı katı dışkı yolun sonunda anüsten uygun atım anına kadar depolanır.
KARACİĞER
Bağırsaklardan gelen kan, bazı besinleri depolayan karaciğerden geçer ve burada şeker, nişastaya dönüştürülür. Karaciğer ayrıca alkol gibi zararlı olabilecek maddeleri de kırar.
SİNDİRİM YOLCULUĞU
Yiyeceklerin insanın sindirim sisteminden geçmesi 24-36 saat alır. Fiziksel sıkıştırma ve sindirim enzimleri adı verilen güçlü kimyasal sular yardımıyla sindirilirler.
- 1 – Yiyecek ağızda çiğnenir ve püre haline getirilir ve tükürükle karıştırılır. Bu, yiyeceğin kolay yutulmasını sağlar.
- 2 – Yiyecek boğazdan gırtlağa doğru iner ve gırtlak yolunda dalga benzeri kas oluşumlar tarafından masaja uğrar.
- 3 – Mide duvarındaki güçlü kaslar yiyeceği çalkalar ve sıkıştırır. 3-6 saat sonra çorbamsı kimüs adı verilen yarı sindirilmiş yiyecek ince bağırsağa akar.
- 4 – Kimüs ince bağırsakta kimyasallara ayrılır. Besinler kan dolaşımına alınır.
- 5 – Sindirilmemiş yiyecek ve atık kalın bağırsağa geçer. Dışkı anüsten dışarı atılmadan önce su ve vücut tuzları kan dolaşımına alınır.
Kaynak: pixabay.com
Sindirim İle İlgili Bilgi
Canlılar yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için besinlere ihtiyaç duyarlar. Fakat vücudumuz besin maddelerini yediğimiz şekilde kullanamaz.
Yediğimiz bir besinin vücudumuz tarafından kullanılabilir hale gelmesi için değişime uğraması gerekir. Besinlerin yapısında protein, yağ, karbonhidrat, vitamin, su ve mineraller bulunur. Besin içerikleri büyük moleküllerdir. Bu büyük moleküllü besin içeriklerinin hücrelerimizin kullanılabileceği kadar küçük moleküllere parçalanması gerekir.
Büyük moleküllü besin içeriklerinin hücrelemizde kullanabileceğimiz kadar küçük moleküllere dönüşmesine sindirim denir. Vücudumuzda sindirim iki türlü gerçekleşir. Bunlar fiziksel (mekanik) ve kimyasal sindirimdir.
Fiziksel (Mekanik) sindirim :
Besinlerin fiziksel olarak küçük parçalara ayrılmasıdır. Fiziksel (mekanik) sindirim ağızda çiğnemeyle başlar. Besinler çiğneme ve kas hareketleri ile küçük parçalara ayrılır. Bu olay sırasında besinin yapısı değişmez ve kimyasal sindirime hazır hale gelir.
Kimyasal sindirim :
Besinlerin, enzim adı verilen bazı salgılar yardımıyla parçalanmasıdır. Bu olay besinleri tamamen parçalayarak kana geçebilecek hale dönüştürür.
SİNDİRİM SİSTEMİMİZİ OLUŞTURAN YAPI VE ORGANLAR
Yediğimiz besinler sırayla ağız-yutak-yemek borusu-mide-ince bağırsak-kalın bağırsak ve anüsden geçmektedir.
Sindirime Yardımcı Organlar
Karaciğer ve pankreas sindirime yardımcı organlarımızda. Bu organlara sindirilecek besin gelmemesine rağmen, ürettikleri salgıları birer kanal aracılığıyla ince bağırsağa gönderip besinlerin sindiriminin gerçekleşmesine yardımcı olmaktadırlar.
KARACİĞER
- Safra sıvısı salgılar.
- Çeşitli maddeleri içeren safra,
- İnce bağırsakta yağların fiziksel (mekanik) olarak parçalanmasını sağlar.
- Safra sıvısında enzim bulunmaz
PANKREAS
- Kimyasal sindirime yardımcı olur.
- Pankreas özsuyu salgılar.
- Pankreas özsuyu içerisinde proteinlerin, karbonhidratların ve yağların sindirimini sağlayan enzimler bulunur.
