Atletizmde sırıkla yüksek atlama nedir? Sırıkla atlama kuralları, teknikleri nelerdir? Sırıkla atlama hakkında bilgi.
SIRIKLA ATLAMA
Yatay bir çıtanın üstünden bir sırık yardımıyla atlamaya dayanan bir atletizm dalıdır. Atlama branşlarının en zoru olan sırıkla atlama, yardımcı araç kullanılarak yapılan bir spordur. Sadece erkeklere özgü bir yarışma türü olup 19. yy. ortalarından beri spor yarışlarında yer almaktadır. Ukraynalı ünlü sırıkçı Sergei Bubka, 1991 yılında dördü pistte (6.10), dördü de salonda (6.12) olmak üzere sekiz rekor kırmış, toplam dünya rekoru sayısını yirmi sekize çıkararak sırıkla atlamanın en büyüğü olduğunu kanıtlamıştır.
Çağdaş sırıkla atlama, atlama noktasına 45 metre uzunluğundaki bir pistte koşularak yapılır. Bir çeşit akrobasi hareketi olan sırıkla atlamada atletin başarılı olması için kollarının güçlü olması gereklidir. Uzun boylu olmak ayrıca büyük bir avantajdır. Uzun boylular yükselişlerde üst tutuşu daha kolay yaparlar, enerjilerini daha ölçülü kullanırlar ve kollarla yapılan çekişlerde daha başarılıdırlar. Ayrıca atlayışta rüzgâr da önemli bir etkendir.
Sırıkla yüksek atlamada kullanılan en önemli malzeme atlama sırığıdır. Atletler yaklaşık 5 metre uzunluğunda, 2 kg ağırlığında, cam elyaflı fiberglas sırıklar kullanırlar. Bu sırıklar atletlerin boylarına ve ağırlığına göre farklı özellikler gösterebilir. Sırığın uzunluğu ve ağırlığı konusunda bir sınırlama yoktur. Sırıklar hafif eğimli olup elle iyi kavranabilmesi için altından ve üstünden bantlarla sarılmıştır. Koşu pistinin ucunda sırığı dayamak için toprağa gömülü bir sırık sandığı bulunur. Atlet koşu sonrası sırıkla havaya yükselerek iki direk arasındaki metal çıtayı aşmaya çalışır. Sırığı, 2.2 kg ağırlığındaki metal çıtayı geçerken bırakır ve 1 metre yüksekliğindeki mindere düşer.
Sırıkla atlayan atletler, topuklarında süngerli lâstik bulunan ya da atlayış için özel olarak hazırlanmış ayakkabılar kullanırlar.Bu ayakkabılar aynı zamanda ayak bileklerini de koruyucu özellik taşırlar.
Atlama aşamaları şu şekildedir: Atlet sırığı el altı veya el üstü pozisyonu olarak adlandırılan iki ayrı biçimde taşıyarak 16-22 adım arası olan yaklaşma koşusuna başlar. Bu koşu yavaştan hızlıya doğrudur ve en yüksek hıza sıçrama noktasında ulaşılır. Sırığın saplama çukuruna yerleştirilmesini, atletin yay gibi gerilen sırığın ucunda havaya yükselmesi izler. Bunu takiben eller ve ayaklar uzatılmış durumdayken sallanış (sarkaç) hareketi başlar. Sallanmayı vücudu yükseltecek olan çekme hareketi izler. Bu sırada sırıkçının sırtı yere doğrudur ve sırıkla daha da yükselebilmek için itme hareketine geçer. Çıtayı geçme sırasında önce sol elini sırıktan çeker, sonra sağ eliyle ittiği sırığı bırakır. Düşüş önce ayaklar üzerine olmalıdır, sonra uzun oturuş biçiminde kalça üzerine düşülerek atlama tamamlanır.
Sırıkla yüksek atlamada atlet her yükseklik için üç atlama hakkı kullanır. Atlayıcı, başarılı bir atlayıştan sonra tespit edilen en az yükseklik artışını istemek zorundadır. Bir atlet ardı ardına üç başarısız atlayış yaparsa elenir. Yarışmacı isterse bir ya da iki başarısız atlayıştan sonra kalan atlayış hakkını (veya haklarını), daha yüksek bir çıtada deneyebilir. Atlama sırasında sırığın kırılması hata olarak kabul edilmez.
Sırıkla yüksek atlamada, ikisi araç gereçleri hazırlayan ve atlayışları kaydeden, biri de gerilmeyi gözleyip yarışmacılarla ilgilenen üç görevli hakem vardır.
Ölçüm, yerden dik olarak çıtanın üst kenarının alt kısmına kadar yapılır. Her seriden ve rekor duyurusundan sonra yükseklikler yeniden ölçülür. En yüksekten atlayan atlet yarışmayı kazanır. Aynı dereceyi paylaşan iki atlet olursa, en son yüksekliği en az denemede aşan, yarışma boyunca çıtayı en az düşüren ya da az deneme yapan atlet birinci olur.
