Sivrisinek nasıl bir hayvandır, özellikleri nelerdir? Sivrisinek yaşam koşulları, beslenmesi, hakkında bilgi.
Sivrisinek
İkikanatlılar ya da çiftkanatlılar (Diptera) takımının sivrisinekgiller (Culicidae) ailesinden uçucu böcektir.
Uzun duyargalı Nematocera alttakımının karakteristik üyesi olan sivrisinek her yerde bulunan bir böcektir. Tipik biçimi, Culex pipiens olan sivrisinekgiller erişkin halde, yalnızca bir çift kanat sayesinde ustaca uçabilen ince yapılı böceklerdendir. İkinci çift kanatlar, halter biçiminde küçük bir denge organına indirgenmiştir. Sivrisineğin yalnızca dişisi, yumurtalarının büyümesi için gerekli olan omurgalıların (özellikle insanın) kanıyla beslenir. Sivrisinek, beslenmek için, uzun hortumunu çarçabuk kurbanının derisine batırır. Bu delici organ, gerçekte dinlenme durumundayken alt dudakla korunan mikroskobik bir oluk içinde toplanmış, altı sert kıldan oluşmuştur; sivrisinek sokma sırasında, kanın pıhtılaşmasını önleyici kaşındırıcı bir tükürük salgılayarak bunu, emmeden önce kana şırınga eder.
Döllenmelerinden sonra, yumurtalar dişi tarafından su yüzeyine bırakılır. Suda yaşayan küçük bir kurt görünümündeki kurtçuk saydam ve tüylüdür.
Mikroskobik suyosunları ve bir hücrelilerle beslenir. Kuyruğunun yakınında yer alan özel bir boruyu, su yüzeyine çıkararak soluk alır. Yüzme, karın bölgesinin sert bükülmeleriyle gerçekleşir. Başkalaşmadan sonra, erişkin sivrisinek, su yüzeyine çıkar ve uçar.
Sivrisinekgillerin tümü de kan emmeye meraklıdır ve çoğu korkunç hastalıklar bulaştırırlar: Sözgelimi sıtma, sıtma sivrisinekleri (Anopheles), sarı humma Aedes, tripanozoma hastalıkları, kala-azar ve şark çıbanı hastalıkları tatarcık (Phlebotomus) aracılığıyla geçer. Simulium’lar küçük, ama daha güçlü türlerdir; bunlar da kan emerler; ayrıca insanların oturamadığı ve hatta hayvan yetiştirmenin bile olanaksız olduğu, ama sürü hayvanlarının tam anlamıyla kanlarının emilebildiği bazı tropikal bölgelerdeki akarsu kenarlarında (kurtçuklar yalnızca suda gelişir) ürerler.
Nematocera’nın tümü de zararlı değildir. Tipula’lar, yazın ortaya çıkan, ağır uçan iri sivrisineklerdir; Arktika topraklarındaki tundrada, kısa süren yaz mevsimi sırasında sayıları artar; yöreye yuva yapmaya gelen birçok göçmen kuş, özellikle timsahbekçisi denen kuşlar, yumurtadan çıkış tarihleri Tipula’ların üreme zamanına denk düşen yavrularım beslemek için çok miktarda Tipula tüketirler. Titrek sinekler (Chironomus) tüylü duyargalı küçük sivrisineklerdir. Canlı kırmızı renkte olan ve su birikintilerinde yaşayan kurtçuklar daha çok balçık kurdu olarak (özellikle olta balıkçılarınca) bilinir. Bazı sivrisinekler yalnızca insana saldırmakla kalmazlar, sözgelimi mazı sinekleri (Cecidomyia) bitkilerle beslenir ve özellikle buğdaygillerin üstünde mazıların oluşumuna neden olurlar. Kurtçuklarının gelişmek İçin suya gereksinimi olmakla birlikte sivrisinekler, tümüyle karalarda yerleşmiş olmaları bakımından dikkate değerdir. Soğuk bölgelerde, yumurtalar, gelişmek için buzda, buzun çözülmesini beklerler. Çöllerde, kimi kez yıllarca bir sonraki yağmura kadar tam bir kuraklığa dayanmak zorundadırlar. Böyle bir durumda yumurta çok kısa süre içinde değişiklik geçirerek kurtçuk haline, kurtçuk da başkalaşma geçirerek erişkin hale geçer; daha sonra da ürer. Kimi türlerde bu çevrim ancak on bir gün sürer. Tropikal bölgelerde, üremeler, hızla ve on beş günde bir aralıksız olarak birbirini izleyecek biçimde olabilir; kurtçukların gelişmesi için en küçük bir su birikintisi bile yeterlidir ve bu kurtçuklar, düzenli olarak konuk bitki (epifit) olan (başka bitkiler üstünde gelişen ama asalak olmayan bitki) ananasgillerin (Bromeliaceae) içinde biriken suya varıncaya kadar her yerde bulunur.
SITMA SİVRİSİNEĞİ VE SITMA
XIX. yy’da Avrupa’da ortalığı kasıp kavuran çok korkunç sıtma salgınları, günümüzde tropikal bölgelerde hâlâ bir afet özelliği gösterir. Sıtma sivrisineği (anofel) Avrupa kıtasında ve tüm enlemlerde çok yaygın olarak bulunan adi sivrisineğe (Culex) benzer. Aralarındaki başlıca fark duruşlarından kaynaklanır: Erişkin sıtma sivrisineği, bedenini konduğu yere dik, adi sivrisinekse paralel tutar. Sıtma sivrisineğinin kurtçukları da başını aşağıya doğru eğik tutacak yerde, su yüzeyine paralel olarak durur.
