Soğuk Savaşa Geçiş Dönemi

0
Advertisement

Soğuk Savaş dönemine geçiş esnasında neler yaşandı? 2. Dünya Savaşı sonrasında yaşananlar, soğuk savaşa geçiş özeti.

Soğuk Savaşa Geçiş Dönemi

II. Dünya Savaşı sonrasında Amerika ve SSCB arasında sürdürülen sürekli gerginlik ve sınırlı çatışma biçimine “Soğuk Savaş” denir. Bu dönemin diğer dönemlerden farkı sıcak çatışmaya girmeden üstünlüğü korumaya çalışmaktı. Bu deyim ilk kez 1947 yılında Amerikalı Bernard Baruch tarafından kullanıldı.

II. Dünya Savaşı sonrasında da bölgesel çatışmalar, uluslararası mücadeleler, ekonomik çıkar çatışmaları devam etti.

Savaş sonrasında;

1. İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve Japonya gibi geleneksel güç dengesinin merkezi ve en önemli öğesi olan Avrupa’nın ve Avrupa devletlerinin savaşta büyük tahribata uğramaları; uluslararası alanda kuvvet dengesinin boşlukta kalmasına neden oldu.

2. Amerika Monroe Doktrini’ni terk ederek uluslararası alanda etkin olmaya başladı. SSCB de savaş sonrası aktif, yayılmacı ve emperyalist politikalar takip edip gelişen teknolojisi ile dünya politikasında söz sahibi olunca iki süper güç olarak Amerika ve SSCB ortaya çıktı.

Advertisement

3. SSCB’nin komünizmi tüm dünyaya yaymaya çalışması ile ilk defa uluslararası ilişkilerde doktrin ve ideoloji ön plana çıktı. Bu ideolojinin karşısında olan devletlerin tutumu, farklı dünya görüşlerinin çatışmasına neden oldu.

4. Sömürgecilik tasfiye edildi. Asya ve Afrika’da bağımsız devletlerin sayısı arttı. Bu devletler her iki gruptan ayrı olarak “Üçüncü Dünya” ve “Bağlantısızlar Bloku” denilen yeni bir kuvveti oluşturdu.

5. Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan gibi geniş yüz ölçümlü ve kalabalık nüfuslu ülkeler ve Japonya’nın Asya’da güçlenmesi ile Uzak Doğu önem kazandı.

6. Devletler arası ilişkide ekonomik ilişkiler önem kazandı ve bu yönde birlikler kuruldu.

7. Birleşmiş Milletler gibi uluslararası barışı korumaya yönelik örgütlerin kurulmasına ağırlık verildi.
8. Almanya’nın yenilmesi ile Avrupa dengesindeki boşluktan yararlanmak isteyen SSCB, Çarlık Rusya dönemindeki politikalarını gerçekleştirmek için harekete geçti ve Türkiye’ye iki nota vererek Boğazlar konusundaki isteklerini sıraladılar.

9. Sadece dünya değil, genişleme alanı olarak uzayın görülmesi, uzayın derinliklerine el atabilmek, büyük kuvvet olmanın şartı gibi görüldü.

Advertisement

10. Termonükleer silahların geliştirilmesine önem verildi.

11. Dünyanın çeşitli bölgelerinde “Avrupa İmparatorluklarına” karşı ihtilalci tutum izleyen ulusalcı hareketler görüldü.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa, Orta Doğu, Uzak Doğu ve Asya’da SSCB’nin etkisi artmaya başladı. Bu durumdan çekinen Amerika, birçok ülkede Sovyet yanlısı komünist partilerin iktidara gelmemesi için çeşitli girişimlerde bulundu. İki ülke arasındaki karşılıklı güvensizliğin 1947’den itibaren gerginliğe dönüşmesi sonucunda en az yirmi yıl kesin çizgiyle ABD ve Sovyetler Birliği’nin çevresinde dünya “iki kutuplu” bir nitelik kazandı. Bu durum her alanda rekabete yol açtı.

Amerika’nın Marshall Planı, Truman Doktrini, NATO (North Atlantic Treaty Organization-Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü) gibi oluşumlarına karşı, SSCB de Kominform, Comecon, Varşova Paktı gibi birlikler kurdu. Böylece soğuk savaşı daha belirgin hâle getiren bloklar oluştu ve çeşitli çatışma konuları ortaya çıktı.

Kore ve Vietnam Savaşları, Berlin Sorunu, 1956-59 yılları arasında Orta Doğu’daki çekişme, U-2 Casus Uçağı Olayı gibi olaylar soğuk savaşın doruğunu oluşturdu. 1962 Küba Buhranı’ndan sonra yavaş yavaş ortaya çıkan “detant” (yumuşama) dönemiyle karşıt iki blok, yerini daha karmaşık bir yapıya bıraktı.


Leave A Reply