Termik ve Dinamik Basınç Nedir? Özellikleri

0
Advertisement

Termik basınç nedir, dinamik basınç nedir? Oluşumlarına göre basınç türleri, termik ve dinamik basınç özellikleri hakkında bilgi.

Termik ve Dinamik Basınç Nedir? Özellikleri

Oluşumlarına Göre Basınç Türleri

1- Termik Basınç:

Havanın ısınıp soğuması ile oluşan basınç türüne termik basınç denir.

a) Termik Alçak Basınç:

Isınan havanın hacmi genişler, hafifler ve yükselir. Yükselen havanın yere uygulamış olduğu basınç da azalır. Böylece sıcaklıktan dolayı bir basınç azalması meydana gelir. Buna termik alçak basınç denir.

Ekvator ve çevresinde yıl boyunca sıcak hava koşulları yaşandığından, sürekli termik alçak basınç alanı oluşur.

Bunla birlikte Orta Kuşak karalarının iç kesimlerinde yazın görülen yüksek sıcaklıkların etkisiyle termik alçak basınç oluşur.

b) Termik Yüksek Basınç:

Soğuyan hava büzülür, sıkışır, ağırlaşır ve alçalır. Alçalan havanın yere uygulamış olduğu basınç artar. Böylece havanın soğumasından dolayı atmosfer basıncı artar. Bu basınç türüne de termik yüksek basınç adı verilir.

Advertisement

Kutuplar ve çevresinde yıl boyunca soğuk hava şartları yaşandığından, burada sürekli termik yüksek basınç alanı oluşur.

Kışın Orta Kuşak karalarının iç kesimlerinde şiddetli soğuma görüldüğünden termik yüksek basınç alanları oluşur.

2- Dinamik Basınç:

Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak yön değiştiren hava kütlelerinin alçalması veya yükselmesine bağlı olarak oluşan basınç türüne dinamik basınç denir.

a) Dinamik Yüksek Basınç Alanı:

Ekvator’da ısınıp yükselen hava kütleleri, Troposferin üst kısımlarından kutuplara doğru hareket ederken, Dünya’nın eksen hareketine bağlı olarak yön değiştirir. Yönleri değişen bu hava kütleleri, 30° enlemleri civarında yoğunlaşarak, alçalmaya uğrar.

Böylece 30° kuzey ve güney enlemleri çevresinde sürekli dinamik yüksek basınç alanları oluşur.

Bu enlemler çevresindeki alçalıcı hava hareketleri havada nem açığı oluşmasına neden olur. Buna bağlı olarak dönenceler çevresinde yağış miktarının az olması, subtropikal çöllerin oluşmasına neden olmuştur.

Advertisement

b) Dinamik Alçak Basınç Alanı

Kutuplarda soğuyup alçalan ve çevreye doğru yayılan güneybatı yönlü Kutup Rüzgârları ile Orta Kuşak’ta esen Batı Rüzgarları 60° enlemleri civarında karşılaşırlar.

Çarpışan bu iki hava kütlesinin yükselmesi, atmosfer basıncının düşmesine neden olur. Böylece 60° enlemleri çevresinde sürekli dinamik alçak basınç alanları oluşur.

c. Yeryüzünde Basıncın Dağılışı

Yeryüzünde basıncın dağılışını gösteren haritalara izobar haritaları adı verilir, izobar haritalarında basınç değerleri eş basınç (izobar) eğrileriyle gösterilir.

izobar eğrileri, aynı basınç değerlerine sahip noktaların birleştirilmesiyle elde edilir.

0°, 30°, 60°, 90° enlemleri ve çevresinde eksen eğikliğine bağlı olarak oluşan sıcaklık değişimleri, kara ve denizlerin farklı ısınması özelliklerine ve okyanus akıntılarına etkisiyle basınç dağılışı farklılık gösterir.


Leave A Reply