Cumhuriyetimizin ilk anayasası olma özelliğini taşıyan Teşkilât-ı Esasîye Kanunu ne zaman ilan ve kabul edildi. Teşkilât-ı Esasîye Kanunu özellikleri nelerdir?
24 Mayıs 1924’te de yeni bir «Teşkilât-ı Esasiye Kanunu» (Anayasa) yapıldı. Bu yeni Anayasa’nın en önemli tarafı, Atatürk’ün Cumhuriyet rejimini ölümsüz hale getirmiş olmasıdır. Anayasa’ya göre, Türkiye Devleti’nin bir cumhuriyet olduğuna dair olan 1. maddesinin değiştirilmesi teklif bile edilemiyecekti.
Anayasa gelişmesinin yanı sıra, Atatürk parti çalışmalarına yeni bir şekil, devrimci bir yön verdi. Millî Mücadele’nin başladığı sıralarda Sivas’ta kurulan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Büyük Zafer’den sonra 11 Eylül 1923’te Halk Fırkası adını almış, kurucusu olan Atatürk genel başkanlığa seçilmişti. Daha sonra 10 kasım 1924’te Cumhuriyet Halk Partisi adını alan bu siyasi cemiyetin kurulmasında güdülen amaç, devrim ilkelerinin bayraktarlığını, koruyuculuğunu yapmaktı. Atatürk, Anadolu’da yaptığı bîr inceleme gezisinde, Türkiye’nin yaşaması, ilerlemesi, çağdaş uygarlık derecesine yükselmesi için birliğin gerekil olduğunu anlatarak, parti hakkında halkı aydınlatmıştı.
Cumhuriyet Halk Partisi, cumhuriyet ve devrim ilkelerine uyarak 6 ana yol seçti: 1) Cumhuriyetçilik, 2) Milliyetçilik, 3) Halkçılık, 4) Devletçilik, 5) Lâiklik, 6) Devrimcilik.
Sivas Kongresi, sonraları Cumhuriyet Halk Partisi adını alan «Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti» adına toplandığından, Cumhuriyet Halk Partisi’nin ilk kongresi sayılır. Partinin ikinci kongresi 1927 yılı ekim ayında yapıldı, Atatürk’ün bu kongrede söylediği tarihi nutuk ölmezlik kazandı. Atatürk, bu nutkunda cumhuriyeti ve devrimleri korumayı Türk gençliğine bıraktığını şu ölmez sözleriyle belirtmiştir:
«Bu neticeyi Türk gençliğine emanet ediyorum. Ey Türk gençliği, birinci vazifen Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.»
Advertisement
