Tevfik Ebüzziya (Mehmet Tevfik) kimdir? Tevfik Ebüzziya hayatı, biyografisi, kitapları ve eserleri hakkında bilgi.
Tevfik Ebüzziya; (Mehmet Tevfîk), yazardır (İstanbul 1849-ay.y.1913).
Özel derslerle yetişti, merakları yönünde ömür boyu çalışarak mesleğinde ilerledi, çeşitli gazetelere yazılar yazdı (Tasvir-i Efkâr, Diyojen, Çıngıraklı Tatar vb), onların yarattığı etkinin olumsuz değerlendirilişiyle Şurayı Devlet’teki memurluğundan uzaklaştırıldı. (Şubat 1872). Namık Kemal ve Şinasi ile tanışma fırsatını (1864) buldu. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’ne katıldı (1866). Yirmi yaşında Terakki’ de gazeteciliğe başladı (1868). Tasvir-i Efkâr Matbaası’nı kurdu, yöneticiliğini üstlendi (1872). Namık Kemal ile işbirliği yaparak İbret gazetesini çıkardı (13 Haziran 1872), gazete 19. sayısında kapatılınca ayrıcalığını edindiği Hadika gazetesini yayımlamaya başladı (9 Kasım 1872). Yanı sıra yürüttüğü yayıncılık çalışmalarıyla Reşit Paşa’nın, Namık Kemal’in, kendisinin bazı kitaplarını bastı, yurdumuzda ilk örnek olan yıllık almanağı çıkardı: Salname-i Hadika (1872). Hadika’nın 56. saayıda, Cüzdan dergisinin ilk sayıda, İbret’in 109. sayıda kapatılması üzerine (6 Şubat 1873), Vatan yahut Silistre’ nin yarattığı coşku havası üzerine İstanbul’dan sürülen aydınlar arasında (9 Nisan 1873) Ahmet Mihat Efendi ile birlikte Rodos Kalesi’ne gönderildi. Buradaki yazı ve çeviri çalışmalarını hükümlülerin uyması gereken koşullar yüzünden kendi adıyla değil “Ziya’nın Babası” anlamına gelen Ebüzziya takma adıyla yayımladığı için bu imzayı, sürekli ad yaptığını açıkladı (12 Temmuz 1876). Abdülaziz’in tahttan indirilmesi üzerine de siyasal afla İstanbul’ a döndükten sonra gazetecilik, yayımcılık işini sürdürdü; Kanun-i Esasi hazırlıklarında yer aldı, yıllık ürünleri olan almanak ve takvimleri hazırladı (1900’e kadar 18 cilt), Mecmua-yı Ebüzziya’nın düzenli yayımına ölümüne kadar emek kattı (22 Mayıs 1880′ den başlayarak 39 yıl, 159 sayı, 15 cilt). Çeviri, sözlük, takvim, yıllık, antoloji, yaşam öyküsü gibi türlerdeki çalışmaları, okul müdürlükleriyle Şurayı Devlet üyeliğine doğru gelişti (1892), siyasal konular dışında kalmaya dikkat eden gazete yazarlığı sürdü, bu süre içinde çeşitli suçlamalarla on kez tutuklandı, sonuncusunda “zararlı eylemlerde bulunmak” jurnalıyla oğlu Talha ile birlikte Konya’ya sürüldü (8 Nisan 1900). ikinci Meşrutiyet’in siyasal affıyla İstanbul’a döndü (2 Ağustos 1908). Antalya mebusu olarak görev alırken gazeteciliği de yürüttü (Fransız Courrier d’Orient: Doğu Postası; Yeni Tasvir-i Efkâr). İngiltere’ye çağrılı olan mebuslar kuruluna başkanlık etti (1909), 1909-1913 arasında on kez kapatılan gazetesini değişik adlarla yaşattı. 14 Ocak 1913’teki tutuklanması sağlığına zarar verdiği için Kadıköy vapurunda kalp krizinden öldü (27 Ocak).
Başlıca eserleri: Eceli Kaza (oyun, 1872), Numune-Edebiyat-ı Osmaniye (düzyazı antolojisi, 1879), Durub-ı Emsal-i Osmaniye (Şinasi’nin atasözleri derlemesini tamamlayan çalışma, 1887), Mentehabat-ı Tasvir-i Efkâr (Tasvir-i Efkârdan Seçmeler, 15 cilt, 1886-1893), Yeni Osmanlılar Tarihi (1913, yeni basımı 1973-1974 Ziyad Ebüzziya, 3 cilt), yıllıklar, takvimler, almanaklar, çeviriler.
