Türkiye’nin biyolojik zenginlikleri ile ilgili bilgiler. Türkiye’nin ekosistem ve biyolojik çeşitliliği hakkında genel bilgiler.
Türkiye’nin Ekosistem ve Biyolojik Çeşitliliği
Türkiye’nin Biyolojik Zenginlikleri
Türkiyenin coğrafik özellikleri biyolojik çeşitliliğin zengin olmasının nedenlerinden biridir. Ülkemizdeki deniz, göl, akarsu gibi değişik ortamların varlığı, yükselti farklılıkları, ülkemizin ılıman iklim kuşağında yer alması biyolojik çeşitliliğin artmasını sağlamıştır.
Jeolojik geçmiş:
Jeolojik değişim sürecinde Anadolu’nun kıtalar arasında köprü olma niteliği ekosistemler arasındaki etkileşimi artırmıştır. Bu etkileşim, ülkemizdeki biyolojik çeşitliliğin artmasında etkili olmuştur.
Coğrafik özellikler:
Ülkemizin güneyinde ve kuzeyinde kıyıya paralel uzanan sıra dağlar vardır. Bu dağların ekosistemler arasında engeller oluşturması bu bölgelerde çeşitliliği artırmıştır.
İklim özellikleri:
Ülkemizdeki iklim farklılıkları farklı ekosistemlerin ortaya çıkmasını sağlayarak biyoçeşitlilikte etkili olur.
Türkiye’nin Ekosistem ve Biyolojik Çeşitliliği
Ülkemizde bulunan orman, step, sulak alan, deniz ve kıyı ve dağ ekosistemleri farklı tür canlılar barındırır.
*** Orman ekosistemleri:
Karadeniz ve Akdeniz ormanlarında çam, göknar, kayın, meşe, dişbudak, sedir, akçaağaç ve gürgen gibi ağaçlar bulunmaktadır.
Ülkemiz ormanları hayvan türleri açısından da zengindir. Geyik, dağ keçisi, çakal, yaban domuzu, ağaçkakan, kaplumbağa, şah kartal, esmer akbaba ve bazı baykuş türleri ormanlarımızda yaşamaktadır.
*** Step ekosistemleri:
Stepler genellikle otsu bitkilerin oluşturduğu doğal çayırlık alanlardır. Ülkemizin yaklaşık % 28 ini stepler meydana getirir. Buralarda yetişen türlerden bazıları tarım, endüstri ve sağlık alanları için değerlidir.
Türkiye’deki ekosistemler açısından bakıldığında en zengin endemik bitki türlerinin steplerde olduğu görülmüştür. Bunlara örnek olarak Ankara çiğdemi, yanardöner çiçeği, çoban dikeni gibi bitki türleri, Anadolu miflonu, step vaşağı, gelengi gibi hayvan türleri verilebilir.
Avrupada nesli tehlikede olan kuş türlerinden toy, küçük kerkenez, yılan kartalı, şahin, doğan, ibibik ve bıldırcın gibi türler ülkemiz steplerinde yaşamaktadır. Ayrıca stepler böcek türleri açısından da zengindir.
*** Sulakalan ekosistemleri:
Doğal veya yapay sular, tatlı veya tuzlu sular, durgun veya akıntılı farklı derinlikteki bütün sular, sazlık ve bataklıklar sulak alan ekosistemleridir. Bu ekosistemler tropikal bölgelerden sonra biyolojik çeşitliliği en fazla olan ekosistemlerdir.
Ülkemizde Van Gölü, Tuz Gölü, Kızılırmak, Fırat ve Seyhan gibi büyük ırmaklar ve baraj gölleri sulak alanlardır. Bu alanlar, sadece Türkiyedeki kuşlar için değil, göçmen kuşların göç yolları üzerinde olması nedeniyle de büyük öneme sahiptir.
Ülkemizde Van Gölü, Tuz Gölü, Kızılırmak, Fırat ve Seyhan gibi büyük ırmaklar ve baraj gölleri sulak alanlardır. Bu alanlar, sadece Türkiyedeki kuşlar için değil, göçmen kuşların göç yolları üzerinde olması nedeniyle de büyük öneme sahiptir.
Örneğin dünyada nesli tehlike altında olan tepeli pelikan Manyas Kuş Gölünde, dik kuyruk ördeği Burdur Gölünde kışı geçirir. Tuz gölü flamingoları da bu bölgede yumurtalarını bırakır ve yuva oluşturur.
Türkiyenin sulak alanlarında saz, kamış, hasır otu, nilüfer gibi bitkilerin yanı sıra su mercimeği gibi su altı bitkilerine de rastlanmaktadır.
***Deniz ve kıyı ekosistemleri:
Ülkemiz Karadeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi ve Akdeniz gibi geniş bir deniz ekosistemine sahiptir. Ege denizi bir çok ada, adacık deniz mağaraları ve kayalıklar yönüyle ekosistem çeşitliliği açısından önemlidir.
Örneğin Ege denizindeki mağaralar Akdeniz foku ve bir çok balık türü için barınak oluşturmaktadır. Ayrıca bu denizler çeşitli balık türlerinin yanında ticari önemi olan ve nesli tehlike altında olan kalkan, uskumru ve kılıç balığı gibi türlerin yaşama alanlarıdır.
*** Dağ ekosistemleri:
Ülkemizin yarısında dağ ekosistemi görülmektedir. Dağların uzanışı ve yüksekliği farklı bitki ve orman ekosistemlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Örneğin, Doğu Karadeniz bölgesinin ladin ormanları bakımından zengin olması.
