Ulusal saat nedir? Saat dilimleri nedir? Ulusal saat ve saat dilimlerinin hesaplanması, özellikleri hakkında bilgi.
Ulusal Saat ve Saat Dilimleri Hakkında Bilgi
Ulusal Saat
Her meridyenin ayrı ayrı yerel saati olduğuna göre, her yerleşim biriminin de farklı bir yerel saatler vardır.
Bir ülke içerisinde saat birliğinin sağlanması amacıyla, ülke içerisinden geçen belirli bir meridyenin yerel saati ülkenin ortak saati olarak kabul edilir. Buna ulusal saat veya ortak saat adı verilir.
Türkiye kışın İzmit üzerinden geçen 30° doğu meridyeninin yerel saatini ortak saati olarak kullanmaktadır.
Gündüz süresinin uzun olduğu yaz aylarında, güneş enerjisinden daha fazla yararlanmak ve enerji tasarrufu sağlamak amacıyla ülkeleriyle aynı anda yaz saati uygulamasına geçilmektedir.
Yaz saati uygulamasında Türkiye, 45° doğu meridyeninin yerel saatini ortak saat olarak kullanmaktadır.
Ekimin son haftasından, Mart’ın son haftasına kadar 30° doğu (kış saati), Mart’ın son haftasından Ekim’in son haftasına kadar da 45° doğu meridyeninin yerel saatini, ortak saat olarak kullanmaktadır.
Doğubatı doğrultusunda geniş alan kaplayan Rusya Federasyonu, Kanada, ABD, Brezilya ve Avustralya gibi ülkeler, aynı anda birden fazla ortak saat kullanmaktadırlar.
Saat Dilimleri
Ülkeler arasında gelişen beşeri, ekonomik ve kültürel ilişkilerde saat farklarından dolayı ortaya çıkabilecek karışıklıkları önlemek amacıyla uluslararası saat düzenlenmesi yapılmıştır.
Buna göre Dünya, 24 saat dilimine ayrılmıştır. 360 meridyen yayı olduğuna göre, her saat dilimi 15 meridyen oluşur (360:24=15).
Her saat diliminin merkezinde 0°, 15° ve 15° nin katları olan meridyenler yer alır ve bu meridyenlerin yerel saatleri saat diliminin ortak saat ayarını olur.
Saat dilimlerinin merkezinde yer alan bu meridyenleri 7°30′ doğusu ile 7°30′ batısı arasında kalan 15 meridyen birer saat dilimini oluşturur.
Başlangıç meridyeninin (0°) 7°30′ doğusu ile 7°30′ batısı arasında kalan meridyen aralığı O’ıncı veya 24’üncü saat dilimidir.
15° doğu meridyeninin 7°30′ doğusundaki 22°30′ doğu boylamı ile 7°30′ batısındaki 7°30′ doğu meridyeni arasında kalan saat dilimi 1. saat dilimini oluşturur.
Bunun gibi 30° doğu 2. saat diliminin, 45° doğu 3. saat diliminin, 60° doğu 4. saat dilimini ve bu şekilde her 15 meridyen saat dilimlerinin merkezini oluşturur.
Türkiye kışın 2. saat dilimini (30° doğu), yazın da 3. saat dilimini (45°) kullanır.
Saat dilimlerinin sınırları, ülkelerin ve ülke içerisindeki eyalet veya bölgelerin siyasi sınırlarına göre girinti veya çıkıntı yapabilir.
Yeryüzünde Saatler
1- Yerel saat: Güneşin gökyüzünde hareketine göre, her meridyenin Güneş’e göre belirlenen saatidir.
Aynı meridyen üzerinde bulunan noktalarda (ülkelerde) saatler aynıdır. Zaman, doğuya doğru her derecelik meridyen için 4’er dakika ileri, batıya doğru 4’er dakika geri olur.
1. Örnek Soru: 50 derece batı meridyeninde yerel saat 19.10 iken, aynı anda 25 derece batı meridyeninde yerel saat kaç olur?
25 derece ile 50 derece batı meridyenleri arasında 50° – 25° =, 25° boylam farkı var. 25 ° lik dönüş = 25° x 4 dk. = 100 dk. 100 dk.= 1 saat 40 dk. ileri olur. Çünkü 25°, 50° ,ye göre daha doğudadır.
19.10 +1.40 dk. = 20.50
2. Örnek Soru: 10° doğu meridyeninde yerel saat 01.15 iken, yerel saatin 23.55 olduğu nokta hangi boylam üzerindedir?
1.15 + 24.00 = 25.15
25.15 – 23.55 = 1.20
(24.75 – 23.55 = 1.20)
Saatin 1.15 olduğu 10 ° doğu meridyeni ile, saatin 23.55 olduğu yer arasında 1 saat 20 dakikalık zaman farkı vardır. 1.20 = 80 dk. 80 : 4 dk. = 20° . 20° batıda olan bir yerdir. 10° doğu meridyeninden önce 0° başlangıç meridyeni vardır. 20° – 10° = 10° batı meridyenidir.
ULUSLARARASI SAAT DİLİMLERİ – Kaynak 2
• Her meridyenin bir saat ayarı vardır. Buna yerel saat denir. Örneğin ülkemizin en doğusu ile en batısı arasında tam, 19 meridyen vardır. Demek ki yurdumuzda 19 ayrı yerel saat ayarı bulunmaktadır.
Ancak bir karışıklığa meydana vermemek için yerel saat kullanılmamaktadır.
- • Yurdumuzda İzmit’ten geçen 30° doğu meridyeninin saati, resmi saat olarak kullanılmaktadır. Böylece 19 ayrı saat yerine bir tek saat ayarının kullanılması sağlanmıştır.
- • Yurdumuzda yerel saat, dinsel törenlerin zamanlarının saptanmasında kullanılmaktadır. Çünkü İslamiyette dinsel törenler (namaz, ezan, oruç, vb.) Ay ve Güneş’in hareketlerine göre ayarlanmaktadır.
- • Dünya üzerinde de saat farklarından doğan karışıklıkları önlemek için dünya, saat dilimlerine ayrılmıştır.
- • Buna göre her 15° boylam derecelik dilim, bir saat olarak kabul edilmiş sonra diğer dilimler buna göre ayrılmıştır.
Durumu aşağıdaki şekil üzerinde inceleyelim :
- • Görüldüğü gibi Türkiye hem 2. hem de 3. saat dilimlerinde yer almaktadır.
- • Ancak Türkiye 2 numaralı dilimde yer alan İzmit’in saatini tüm ülkede kullandığından, yurdumuz tümüyle 2 numaralı saat dilimindedir.
- • Buna göre Türkiye ile Londra arasında iki saat zaman farkı vardır.
