Viyana Kongresi ne zaman ve kimler arasında yapılmıştır? 1814 – 1815 yılları arasında yapılan Viyana Kongresinin tarihi, sebepleri, nedenleri ve sonuçları.
Kaynak: wikipedia.org
Viyana Kongresi, 1 Kasım 1814 ile 9 Haziran 1815 tarihleri arasında Avusturya İmparatorluğu’nun başkenti Viyana’da düzenlenen bir siyasi toplantıdır. Bu kongre, 1789 Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşları’nın neden olduğu siyasi ve toprak değişiklikleri nedeniyle Avrupa’nın siyasi yapısını yeniden düzenlemek için yapılmıştır. Kongre, Avrupa devletleri arasında barışı sağlamak, sınırları yeniden belirlemek, çıkarları korumak ve güç dengesini yeniden sağlamak için düzenlenmiştir. Viyana Kongresi’nin sonucunda, birçok Avrupa ülkesi toprak kazandı ya da kaybetti ve Avrupa siyasi haritası yeniden şekillendi.
Napolyon, karşısında birleşik güçlerin Paris üzerine hazırladıkları büyük saldırıdan kurtulmak için imparatorluk tahtından ilk kez 4 Nisan 1814’te feragat etti (oğlu yararına); Fontainebleau Antlaşmasına göre (11 Nisan) imparator unvanını korumakla birlikte Elbe Adası yönetimine geçmeyi kabul etti. Viyana Kongresi, işte bu karışık dönemin ürünü olan görüşmelerle yeni Avrupa’nın dengeli yapısını kurmayı amaçlayan pazarlıklar, paylaşmalar toplamıdır ve Napolyon’un Elbe’den kaçışıyla (1 Mart 1815) son savaşı olan Waterloo (18 Haziran 1815) arasındaki zaman içinde sonuçlanır.
İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya’ nın çıkarları doğrultusunda yürüyen Viyana Kongresi, “krallar halklara karşı” diye özetlenen sonuçlara ulaşmaya çalışmıştır. Bazı kaynaklar kıta Avrupası’nın üç hükümdarı arasında (Rus Çarı I. Aleksandr, Avusturya İmparatoru I. Franz, Prusya Kralı III. Friedrich-Wilhelm) Avrupa’daki yeni düzen için bir çeşit kutsal ittifak dayanışmasıyla birlik sağlandığını ileri sürerler; çünkü İngiltere daha çok deniz aşırı çıkarlarını güçlendirmeyi yeğleyecektir. Waterloo Savaşı’ndan dokuz gün önce açıklanan Viyana Kongresi kararları gereğince, Frausa 1789 sınırlarına çekilirken, yeni bir Felemenk Krallığı kuruldu, Sardinya yeniden oluşturuldu. İspanya-Portekiz eski sınırlarında kaldılar. Prusya-Avusturya, Rusya, İsveç belirgin oranda toprak kazançlarına kavuştular. Germen federasyonu 38 devletten oluştu.
Kesin çözümler getirmeyen bu antlaşmanın ilkeleri kısa sürede zayıflayarak şanlı geçmişinin hakkım arayan Fransa ile ulusal bütünlüğe kavuşmak isteyen İtalya (8 devlet) ve Almanya, hemen karşı koymaya başladılar. Halkların bazı kazanılmış haklarım hiçe sayan Viyana Kongresi kararları, temelde eski rejimden yana, monarşilerin (krallık, imparatorluk, çarlık) ayakta kalmasına yöneliktir; krallık soylarını gözetir. Bu yüzden 19. yüzyıla gelişim ruhuna ters düşer.
Viyana Kongresine Hangi Ülkeler Hangi Sebeplerle Katılmıştır?
Viyana Kongresi’ne Avrupa’nın çoğu ülkesi katılmıştır. Katılımın nedenleri ülkeler arasında farklı olabilir ancak genel olarak Viyana Kongresi’nin amacı Avrupa’da barışı sağlamak, siyasi istikrarı yeniden sağlamak ve siyasi güç dengesini yeniden oluşturmaktı.
Avrupa’nın büyük güçleri olan Rusya, Prusya, Avusturya ve İngiltere, Viyana Kongresi’ne önemli ölçüde katkıda bulunmuştur. Bunların yanı sıra, Fransa, İspanya, Portekiz, İsveç, Norveç, Danimarka, Belçika, Hollanda, İsviçre, Polonya, İtalya ve diğer Avrupa ülkeleri de kongreye katılmıştır.
Bazı ülkeler Viyana Kongresi’ne katılmak istemesinin nedeni toprak kazanımı olmuştur. Örneğin, Prusya Polonya ve Saksonya topraklarını ele geçirmek istemiştir. Avusturya, Lombardiya-Venedik topraklarını geri almak için mücadele etmiştir. Rusya ise Polonya ve Finlandiya’yı kontrol etmek için çaba göstermiştir.
Diğer ülkeler, siyasi ve ekonomik istikrar için katılmıştır. İngiltere, Avrupa’da barışı korumak ve ticaretini geliştirmek istemiştir. Fransa, yeniden siyasi ve ekonomik gücünü elde etmek ve kaybedilen topraklarını geri kazanmak için katılmıştır. İspanya ve Portekiz, siyasi istikrar ve toprak bütünlüğünü korumak için kongreye katılmıştır.
Bununla birlikte, Viyana Kongresi’ne katılım nedenleri ülkeden ülkeye değişiklik göstermiştir ve her ülkenin kendi öncelikleri ve çıkarları vardı.
Viyana Kongresinin Sonuçları Ne Olmuştur?
Viyana Kongresi, Avrupa tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir ve birçok sonuç doğurmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Toprak Yeniden Düzenlemesi: Viyana Kongresi, Napolyon Savaşları sırasında değişen siyasi haritayı yeniden düzenleyerek Avrupa ülkeleri arasında toprak paylaşımını yeniden düzenledi. Örneğin, Rusya, Polonya ve Finlandiya topraklarını kazandı. Prusya, Saksonya ve Ren Bölgesi’ni kontrol etti. Avusturya, Lombardiya-Venedik bölgesini geri aldı ve İngiltere, Malta, Cebelitarık ve Aden’i kontrol altına aldı.
- İlkeler Bildirgesi: Kongre, Avrupa’nın siyasi yapısını yeniden düzenlerken, temel insan haklarına ve hukukun üstünlüğüne dayalı bir İlkeler Bildirgesi kabul etti. Bu bildirge, Avrupa’da birçok ülkenin insan haklarına saygı göstermesini teşvik etti.
- Restorasyon Dönemi: Kongre sonucunda Avrupa’da “Restorasyon Dönemi” başladı. Bu dönemde eski monarşik düzen yeniden kuruldu ve özgürlükçü düşünceler bastırıldı. Yeni fikirlerin ortaya çıkmasına ve demokratik reformlara karşı direniş arttı.
- Uluslararası İşbirliği: Viyana Kongresi, Avrupa’da barışı korumak için bir dizi önlem aldı. Bunlar arasında, ülkeler arasında diplomatik ilişkilerin kurulması, savaşın haklı nedenlerini belirlemek için bir hakemlik sistemi oluşturulması ve birlikte çalışmak için bir araya gelmek üzere toplanacak bir konferans sistemi kurulması yer aldı.
- Almanya ve İtalya’nın Birleşmesi: Viyana Kongresi, Almanya ve İtalya’da küçük parçalara bölünmüş bir dizi devletin birleşmesine izin vermedi. Ancak, bu durum, bu ülkelerdeki milliyetçi hareketleri tetikledi ve birleşme çabaları daha sonra gerçekleşti. Almanya, 1871’de, İtalya ise 1861’de birleşti.
- Avrupa’da Uzun Süreli Barış: Viyana Kongresi sonrasında, Avrupa’da 100 yıldan fazla bir süre barışın hakim olduğu bir dönem yaşandı. Ancak, I. Dünya Savaşı, bu dönemi sonlandırdı.
Viyana Kongresi’nin sonuçları, Avrupa’nın siyasi, ekonomik ve sosyal yapısında uzun vadeli etkiler yarattı. Kongre sonrası dönemde, uluslararası ilişkilerde bir dizi değişiklik yaşandı ve Avrupa’nın siyasi haritası birçok kez değişti. Bu değişikliklerin bazıları şunlardır:
- Avrupa Güç Dengesi: Viyana Kongresi’nin ana amacı, Avrupa’da güç dengesini yeniden sağlamaktı. Kongre sonrası dönemde, büyük güçler arasında bir dizi denge mekanizması oluşturuldu ve birçok uluslararası anlaşma imzalandı. Bu anlaşmalar sayesinde, Avrupa’da barışı korumak için birçok önlem alındı.
- Milliyetçilik ve Liberalizm: Viyana Kongresi sonrasında, milliyetçilik ve liberalizm fikirleri hızla yayıldı. Bu fikirler, Avrupa’da birçok ülkede hükümetlere karşı çıkan ve reform talep eden ayaklanmalara neden oldu. Bu hareketler sonucunda, birçok ülke demokratik reformlar gerçekleştirdi ve insan haklarına saygı göstermeye başladı.
- Sömürgecilik ve Emperyalizm: Viyana Kongresi sonrasında, Avrupa ülkeleri sömürgecilik faaliyetlerini hızlandırdılar. Yeni sömürgeler elde etmek için Afrika, Asya ve Amerika kıtalarına seferler düzenlediler. Bu faaliyetler, Avrupa ülkeleri arasında rekabete ve sonunda I. Dünya Savaşı’na neden oldu.
- Uluslararası İlişkilerin Gelişmesi: Viyana Kongresi sonrasında, uluslararası ilişkilerde bir dizi değişiklik yaşandı. Kongre sonrasında, ülkeler arasındaki diplomatik ilişkiler güçlendi ve savaşın haklı nedenlerini belirlemek için bir hakemlik sistemi oluşturuldu. Ayrıca, ülkelerin bir araya gelip çalışabileceği konferanslar düzenlenmeye başlandı.
- Sanayi Devrimi: Viyana Kongresi sonrasında, Avrupa’da Sanayi Devrimi başladı. Bu devrim, Avrupa ekonomisinde bir dizi değişikliğe neden oldu ve ülkeler arasındaki ekonomik ilişkileri etkiledi. Sanayi Devrimi ayrıca, Avrupa’nın siyasi yapısını da etkiledi ve yeni ekonomik güçler ortaya çıktı.
Sonuç olarak, Viyana Kongresi, Avrupa tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır.
