Walter Bagehot Kimdir? İngiliz Gazeteci Ekonomistin Hayatı, Çalışmaları

0
Advertisement

Walter Bagehot kimdir ve ne yapmıştır? Bir siyaset yazarı ve bir iktisatçı olan Walter Bagehot’un hayatı ve çalışmaları ile ilgili olarak bilgiler.

Walter Bagehot

Kaynak: commons.wikimedia.org

Walter Bagehot Kimdir?

Walter Bagehot (3 Şubat 1826, Langport, Somerset – 24 Mart 1877, Langport, İngiltere), iktisatçı ve siyaset yazarı. The Economist’in genel yayın yönetmenliğini yapmıştır.

Birkaç kuşak boyunca ticaretle uğraşan bir aileden gelen Bagehot, Victoria dönemine özgü sıkı bir eğitimden geçti. On üç yaşında, İngiltere’nin en iyi okullarından biri olan Bristol College’a gönderildi. Burada felsefe, matematik, edebiyat, klasikler ve yeni doğabilimleri üzerine yoğun bir temel öğrenim gördü. Ardından Londra’daki University College’a girdi ve sonradan basın dünyasında ün yapan bazı kişilerle kalıcı dostluklar kurdu. 1846’da birincilikle mezun olduktan sonra, iki yıl felsefe dallarında lisansüstü öğrenim gördü. Üç yıl baroda çalışmasına karşın, hukuk mesleğine ısınamadı. Louis Napoleon’un 1851 darbesi sırasında bir rastlantı sonucu bulunduğu Paris’ten, dönemin önde gelen bir Üniteryan haftalık dergisine darbeyi anlatan ve Napoleon’u savunan bir dizi makale yazdı. Bu makalelerin geniş tartışmalara yol açması, onu yazarlığa yöneltti. Sonraki yıllarda dayısı Vincent Stuckey’nin bankasında çalışırken bir yandan da Henry St. John Bolingbroke, William Pitt ve Sir Robert Peel gibi tanınmış siyaset adamları üzerine incelemeler ve Milton, Shakespeare,Gibbon, Sir Walter Scott, Pierre-Jean de Beranger üzerine edebi denemeler yazdı.

Gazeteciliği

Bagehot’un profesyonel gazeteciliğe girişi de rastlantı sonucu oldu. Bankacılığı sırasında yazdığı çeşitli ekonomik makaleler 1843’te The Economist’i kuran ve etkili bir parlamento üyesi olan James Wilson’ın dikkatini çekmişti. Wilson’ın isteği üzerine gazeteciliğe başlayan Bagehot, Nisan 1858’de Wilson’ın büyük kızı Eliza’yla evlendi. Ama bu evliliği iyi yürümedi. Bir süre sonra bankacılığa dönerek Bristol şubesinin başına geçti. Wilson’ın 1860’ta görevli olarak gittiği Hindistan’da ölmesi üzerine, derginin yönetimini üstlenmek zorunda kaldı. On yedi yıl boyunca derginin başyazılarını yazan Bagehot, istatistik ve maliye bölümlerini genişletti ve iyileştirdi. The Economist’i iş dünyasının bir numaralı dergisi ve dünyanın önde gelen siyasal dergilerinden biri haline getirdi. Ayrıca toplumsal sorunlara daha fazla ağırlık vererek derginin siyasal çizgisine insancıl bir yaklaşım kazandırdı. Kendisini, muhafazakâr bir liberal olarak nitelendiren Bagehot, kırsal kesimde yetişmiş olmanın da etkisiyle yazılarında hızlı sanayileşme ve kentleşmenin yarattığı toplumsal sorunlara karşı büyük ilgi gösterdi.

Uluslararası sorunlarda keskin bir gözlemci olarak, Fransa’ya karşı dostluk, Otto von Bismarck Almanyası’na karşı ise güvensizlik besleyen yazılar kaleme aldı. The Economist’teki ilk yılları Amerikan İç Savaşı’na rastladığından, bu konu üzerine 20 kadar makale yazdı. Çağdaşı birçok İngiliz gibi duygusal olarak Güney’e yakınlık duymakla birlikte, akılcılıktan ayrılmayarak Abraham Lincoln’ü destekledi.

1867’de İngiliz hükümet sisteminin gerçekte nasıl işlediğini inceleyen The English Constitution (İngiliz Anayasası) adlı yapıtını yayımladı. Bu yapıtıyla Avam Kamarası’nda etkili bir çoğunluğu yönlendiren bir kabinenin elinde aşırı yetkilerin toplandığına işaret eden ilk gözlemcilerden biri oldu. Siyasal gözlem yeteneğine ve dönemin önde gelen siyaset adamlarıyla kurduğu dostluklara karşın, hiçbir zaman siyasete girmeyi başaramadı.

Advertisement

1872’de Physics and Politics’i (Fizik ve Siyaset) yayımladı. Antropoloji alanındaki yeni bulguları toplumlara ve uluslara uygulamak yolunda bir girişim olan bu yapıt, 20. yüzyılda toplumbilim araştırmalarının büyük ölçüde Karl Marx ve Max Weber’in etkisi doğrultusunda gelişmesinden dolayı pek dikkat çekmedi. Bununla birlikte Bagehot’un, ulusların gelişiminde biçimlendirici bir güç olarak gördüğü ve “töre kalıbı” olarak adlandırdığı bilinçsiz taklit süreci tezi, William James ve Graham Wallace gibi filozof sosyologları önemli ölçüde etkiledi.

Kırk yaşını geçtikten sonra sağlığı giderek kötüleşen Bagehot, enerjisini ekonomik incelemeler üzerinde yoğunlaştırdı. 1873’te Lombar d Street’i yayımladı. İngiltere Merkez Bankası’nın elinde daha fazla rezerv bulunması gerektiğini savunan bu inceleme, aynı zamanda modern merkez bankacılığı ve döviz denetimi kuramının tohumlarını içermekteydi. Bagehot 51 yaşında zatürreeye yenik düştüğünde, büyük bir ekonomik inceleme dizisi üzerinde çalışmaktaydı. Bagehot, Victoria İngilteresi’nin çok yönlü bir dehası olarak kabul edilir. Yapıtları 20. yüzyılda da basılarak yaygın biçimde okunmJş ye çeşitli eleştirel kitaplara konu olmuştur. İş psikolojisi konusundaki derin kavrayışı iki kuşak sonra bile J. M. Keynes’ın hayranlığını kazanmıştır.

ÖBÜR YAPITLARI.

Emilie I. Barrington (der.) The Works and Life of Walter Bagehot (1915, 10 cilt; Wafter Bagehot’un Yapıtları ve Yaşamı), Norman St. John-Stevas (der.) The Collected Works of Walter Bagehot (1966-68, 4 cilt; Walter Bagehot’un Toplu Yapıtları).


Leave A Reply