Yeniçeri Ocağının Kuruluşu, Sefer Hareketleri ve Kuralları, Rütbeleri

0
Advertisement

Bir dönem sadece Türk tarihine değil dünya tarihine de damga vurmuş olan Yeniçeri Ocağının kuruluşu, sefer kuralları ve rütbeli subaylarının isim ve açıklamaları


YENİÇERİ, 500 yıl müddetle, Osmanlı İmparatorluğu ordusunun belkemiğini teşkil eden sınıfın adıdır.

Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarında askerî kuvveti atlıydı. I. Orhan, zamanında genişliyen beyliğin, muntazam bir devlet halinde düzenlenmesine ihtiyaç duymuştu. I. Orhan, 1329 yılında, «yaya» tâbir edilen ilk Osmanlı daimî piyadesini teşkil etti.

Yaya teşkilâtında, on kişilik grupların başında onbaşı, yüz kişilik grupların başında yüzbaşı ve bin kişilik grupların başında da binbaşı ad ve rütbelerinde kumandanlar vardı.

Devletin hızla gelişmesi, kifayetsiz olan yaya askerinin yerine daha iyi teşkilâtlı, padişahın doğrudan doğruya emrinde, daimî bir kuvvete ihtiyaç göstermişti.

1. *Murat (Hüdavendigâr) 1362 yılında, yaya askerî teşkilâtına ek olarak, Yenîçerî teşkilâtını kurdu. Yaya teşkilât da ordunun ge* ri kademelerinde kullanılacak şekilde yeniden düzenlendi. I. Murat, Yeniçeri teşkilâtına yetiştirilmiş eleman sağlamak amaciyle, 1363 yılında Gelibolu’da ilk acemi ocağını kurdu. İlk kuruluşa göre bu ocağa savaşlarda alınan esirler kaydedilecek, bunlar bir süre gemilerde çalıştırıldıktan sonra Yeniçeri yapılacaklardı.

Advertisement

Esirlerden acemi oğlanı (Pençik Oğlanı) alınması Pencüyek Kanunu’na göre oluyordu. Askerliğe elverişli olmıyanlardan kanunun tesbit ettiği miktara göre vergi alınırdı. Erkek esirler Şirhor, Beççe, Gulâmçe, Gulâm, Sakallı ve Pir diye yaşlarına göre sınıflara ayrılır, vergi bu esasa göre alınırdı. Kısaca Pençik Kanunu diye anılan bu kanun sonraları esaslı surette değiştirildi.

Yeniçeri Ocağı’nı meydana getiren sınıfların tamamı «Kapıkulu» diye anılırdı. Kapıkulu ocaklarının yaya kısmı başta Yeniçeri Ocağı olmak üzere şu yedi ocaktan ibaretti.

1) Acemi Ocağı, 2) Yeniçeri Ocağı, 3) Cebeci Ocağı, 4) Topçu Ocağı, 5) Toparabacıları, 6) Humbaraeı Bölükleri (ocak), 7) Lâğımcı Bölükleri (ocak).

Yeniçeriler

Yeniçeriler

Ocak subayları ocak ve orta subayları olmak üzere iki kısma ayrılmıştı. Cemaat ve sekbanların büyük rütbeli subayları şunlardır:

  • Yeniçeri Ağası : Yeniçeri ve Acemi Ocakları Başkomutanı
  • Sekbanbaşı : Sekban Ortaları Komutanı
  • Kul Kethüdası :1’nci Ağa Bölüğü Komutanı
  • Zağarcıbaşı :1’nci Ağa Bölüğü Komutanı
  • Seksoncubaşı :71’nci Orta Komutanı
  • Turnacıbaşı :68’nci Orta Komutanı
  • Hasekiler :14,49,66 ve 67’nci ortaların Komutanları
  • Başçavuş :5’nci Ağa Bölük Komutanı ve Ocak Başçavuşu
  • Başdeveci :Deveci ortalarının komutanlarının en kıdemlisi
  • Deveciler :Deveci ortalarının en kıdemli yayabaşısı
  • Başyayabaşı :Cemaat ortalarının en kıdemli yayabaşısı
  • Mühzür Ağa :Odası belli değildir
  • Kethüda Yeri :belli bölüğü yoktur
  • Başbölükbaşı :Ağa bölükleri bölük başılarının en kıdemlisi
Yeniçeriler

Yeniçeriler

Yeniçeri Ağası, sancak beyi ayarında sayılırdı. Terfi ederse beylerbeyi veya kaptana derya olurdu. Ağa değiştirildiği zaman eski ağa, ağa kapısında üç gün misafir olarak kalırdı. Sonra törenle oturacağı yere götürülür, yeni ağa törenle ağa kapısına getirilir. Padişahın huzurunda hil’at giyerdi. Ağa, Padişah tarafından verilen 300-500 akçeyi yeniçerilere dağıtırdı.

Yeniçeri Ağası’nın başkanlığı altında, ağa kapısında yapılan toplantıya ağa divanı denilirdi. Ağa divanı üyeleri Sekbanbaşı, Kul Kethüdası, Zağarcıbaşı, Seksoncubaşı, Turnacıbaşı ve Başçavuştur.

Advertisement

Yeniçeriler’in Sefer Hareketleri ve Savaş Kuralları

Yeniçeriler padişahla birlikte sefere giderdi. Bu seferlere sınır, kale ve kasabalarındakiler hariç, tekmil kale ve şehirlerdeki yeniçeriler katılırdı.

Yürüyüşlerde padişahın önünde, konak yerlerinde Otağı Hümayun’un iki tarafında çadırlarını kurarak ortayı yol gibi bırakırlardı. Yolun iki başı 101’inci cenk ortası ile 17′ nci ağa bölüğü tarafından tutulur, bu suretle hünkâr muhafaza altında bulundurulurdu.

Sefer için İstanbul’dan çıkışta uğurlu bir saat seçilirdi. Sefer Rumeli’ndeyse Topkapı Sarayı’nın alay köşkü önünden geçilerek Davutpaşa’ya, Anadolu’daysa alay köşkü önünden Salkımsöğüt yolu ile yürünür, Üsküdar’a geçildikten sonra Doğancılar’a gidilirdi. Davutpaşa ve Doğancılar’da Otağı Hümayun veya Serdar-ı Ekrem Otağı ile diğer çadırlar kurulurdu. Burada askere ziyafet çekilirdi. Padişah sefere katılyorsa, yeniçerilere sefer bahşişi olarak biner akçe dağıtılırdı.

Ordu, savaş bölgesine, çok muntazam günlük yürüyüşlerle giderdi. İntizam ve disipline son derece itina edilirdi. Ordunun sefer devamınca lojistik desteği için menziller tesis edilirdi.

Ordu, düşman toprağına girince savaş yürüyüşü tertipleri alınmaya başlanır, ordunun önünde giden tuğlar ağırlıklaria birlikte geride bırakılırdı. Yeniçeriler savaşta Ordunun kalbi denilen merkez kısmında bulunurlardı.


Leave A Reply