Yerel Rüzgarlar Nelerdir? İsimleri ve Rüzgarların Özellikleri Nelerdir?

0
Advertisement

Yerel rüzgarlar nelerdir? Yerel rüzgarların isimleri ve hangileridir, özellikleri nelerdir? Sıcak ve soğuk yerel rüzgarlar hakkında bilgi.

Yerel Rüzgarlar

Yerel Rüzgarlar

Yerel Rüzgarlar Nelerdir?

Bir bölgede, kısa süre içinde esen rüzgarlara yerel rüzgarlar denir. Yerel rüzgarların esiş süreleri genellikle kısadır ve etki alanları dardır. Kimisi sıcak, kimisi soğuk olan bu rüzgarlar değişik adlarla tanınırlar. Yerel rüzgarların başlıca olanları şunlardır:

MELTEMLER

Meltemler, kıyılarda, dağlık alanlarda görülen kısa süreli ve etkili alanları dar rüzgarlardır. Gün boyunca oluşan sıcaklık farkından meydana gelirler. Söz gelimi, kıyı meltemleri böyle oluşmaktadır:

  • Deniz meltemi: Güneş’in doğuşuyla birlikte hızla ısınan kara, alçak basınç alanı haline gelir. Oysa deniz, geç ısındığından burada basınç yüksektir. Gündüz boyunca rüzgar, denizden karaya eser.
  • Kara meltemi: Güneş’in batışı ile birlikte karalarda sıcaklık hemen düşer ve basınç yükselir. Bu nedenle gece boyunca da rüzgar, karadan denize doğru yön değiştirir. Vadilerde ve dağ yamaçlarında da farklı ısınma nedeniyle vadi ve dağ meltemleri görülür.

SOĞUK YEREL RÜZGARLAR

Soğuk yerel rüzgarlar genellikle dağlık alanlardan kıyılara esen rüzgarlardır. Bu rüzgarlar çeşitli yerel adlar alırlar. Türkiye’de kuzeydoğudan esen soğuk rüzgarlara poyraz adı verilir. Yurdumuzda ayrıca karayel ve yıldız da soğuk rüzgarlardandır.

Kışın ve ilkbaharda, Fransa’nın karlı dağlarından ılık Akdeniz kıyılarına esen mistral ile Dalmaçya kıyılarından Adriya Deniz kıyılarına esen bora da tanınmış, soğuk kuru ve şiddetli yerel rüzgarlardandır. Tanınmış bir yerel soğuk rüzgar da Romanya’da, kuzeydoğudan Tuna ovalarına esen krivetz (kriviç) tir.

SICAK YEREL RÜZGARLAR

Yüksek yamaçlardan aşağılara doğru hareket eden hava, giderek ısınır. Bu ısınma her 100 metre de 1 °C’tır. Örneğin 2000 metre yüksekten denize doğru esen bir rüzgar, deniz seviyesine indiğinde 20 °C ısınmış olur. İşte, sıcak yerel rüzgarların oluşum esası budur.

Advertisement

Bu rüzgarların en tanınmışı, çok eskiden beri İsviçre’de bilinen föhn (fön) rüzgarlarıdır. Yaz aylarında esen bu sıcak ve kuru rüzgar, ekinlerin ve meyvelerin olgunlaşmasını sağlar. Föhn rüzgarları özelliğindeki rüzgarlar; dünyanın değişik bölgelerinde yaygın olarak görülürler. Ülkemizde Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları’nın denize bakan yamaçlarında bu tür rüzgarlar görülür. Ayrıca yurdumuzda güneybatıdan esen diğer bir sıcak rüzgar da Lodos’tur.

Çöllerden esen sıcak yerel rüzgarlardan en tanınmışı scirocco (sirokko) ve hamsin’dir. Scirocco, Cezayir ve Tunus’ta Büyük Sahra’dan Akdeniz’e doğru eser. Bu rüzgar, sıcaklığı vükselttiğinden kuraklığa neden olur. Ancak Akdeniz üzerinden geçerken nemlenir ve Avrupa’nın güney kıyılarına yağış bırakır.

Hamsin, Libya ve Mısır’ın kıyıya yakın bölgelerinde eser. Sıcak, kuru ve boğucu bir rüzgardır. Türkiye’de güneyden esen samyeli de sıcak, kuru, tozlu ve bitkileri kavuran bir rüzgardır. Bazı yerel rüzgarlar genellikle tropikal kuşakta ani ve büyük basınç farkları sonucu oluşurlar. Bunlar hortum, tayfun ve tornado diye adlandırılan, genellikle yıkıcı rüzgarlardır.


Yorum yapılmamış

Leave A Reply