Sözcükte Anlam Değişmeleri nelerdir? Sözcükte anlam genişlemesi, daralması nasıl olur? Sözcükte Anlam Değişmeleri konu anlatımı.
SÖZCÜKTE ANLAM DEĞİŞMELERİ
Kimi sözcükler, türlü etkilerle çağların akışı içinde anlam değişmelerine uğrar. Bu anlatımı gerçek ve mecaz anlamı ile karıştırmamak gerekir.
Kimi sözcükler zaman içerisinde az da olsa anlam genişlemesine ve anlam daralmasına uğrarlar.
1. ANLAM GENİŞLEMESİ:
Bazı sözcükler zamanla yeni anlamlar kazanarak çok anlamlı sözcük durumuna gelirler. Bu duruma anlam genişlemesi denir.
Örnek: Kol sözcüğü “insan vücudunda omuz başından parmak uçlarına kadar uzanan organ” anlamında iken zamanla bir mesleğin bölümlerinden her biri “branş” anlamını kazanmıştır.
“Baş” sözcüğü de önceleri organ anlamında iken zamanla “kafa, lider ve en üst bölüm” anlamlarıyla genişlemiştir.
2. ANLAM DARALMASI:
Kimi sözcükler de anlam genişlemesinin tam tersi bir özellik gösterir. Yani sözcükler zamanla anlamlarından bir kısmını yitirirler. Bu duruma anlam daralması denir.
Örnek: “Put” sözcüğü eskiden “tapınılan heykel” anlamında kullanılırken sonraki yüzyıllarda “son derece güzel kadın” anlamında kullanılmıştır. Bugün sadece birinci anlamıyla bilinmektedir. İkinci anlamını yitirmiştir.
Meyvelerin genel adı olan “yemiş” sözcüğü de zamanla daralarak “incir” sözcüğünün yerini almıştır.
Eskiden kız ve erkek evlat için kullanılan “oğlan” sözcüğü anlam daralmasına uğrayarak bugün sadece erkek çocuk anlamında kullanılmaktadır.
