Sıfır meridyeninin geçmiş olan ünlü Greenwich Rasathanesinin bulunduğu Greenwich nerededir?
İngiltere’nin Londra’ya bağlı olan yerleşimlerinden biridir. Londra’nın güney doğusunda, Thames nehrinin güney kıyısındadır. Greenwich semtinin önemi, burada bulunan Kraliyet Denizcilik Koleji’nden ve Greenwich Rasathanesinden gelir.
Greenwich Rasathanesi halen kullanılmakta olan rasathanelerin en eskisidir. 1423’te Gloucester Dükü Humphrey, Greenwich Malikanesi’ni satın alarak burada, sonradan rasathane haline getirilmiş olan bir tarassut kulesi yaptırmıştı. Dük’ün ölümünden sonra Greenwich semti ve malikanesi yeniden krallığın malı oldu; 1675’te eski tarassut kulesinin yerinde bir rasathane kuruldu. Greenwich Rasathanesi diye anılan bu bina o zamanlar Thames nehrine bakan küçük bir tepenin üzerindeydi, görevi de, Ay’la yıldızların durumlarını, yerlerini belirtip denizcilerin yönlerini bulmalarına yardım etmekti. 1948’de rasathane eski yerinden kaldırılarak Sussex’teki Hurstmonceux Şatosu’na nakledildi. Buna sebep, Greenwich’teki astronomi çalışmalarına Londra’dan gelen ışıkların engel olmasıdır.
İngiltere’nin tanınmış bilim adamlarından bazıları Greenwich Rasathanesi müdürlüğü yapmıştır. Bunların başlıcaları, 1675- 1719 yılları arasında müdürlük yapmış olan, John Flamstead’dir. Bu bilgin Ay hakkındaki gözlemleri sayesinde Newton’un yerçekimi kanunlarını bulmasına yardım etmiştir. 1720 -1742 yılları arasında görevli bulunan Edmund Halley de, sonradan «Halley Kuyruklu Yıldızı» diye adlandırılan kuyruklu yıldızın dönüşünü hesaplamayı başardı. 1742 – 1762 yılları arasında müdür olan James Bradley ışığın sapınçını keşfetti. 1910 – 1933 yılları arasında Greenwich’te Kraliyet Astronomu olarak çalışan Frank Dyson da uzak yıldızların, güneşin yakınından geçerken, ışıklarının kırıldığını buldu, ünlü bilgin Einstein’in İzafiyet Teorisinin doğruluğunu gösterdi.
1884’te Amerika’da, Washington D.C.’de, uluslararası bir konferansta toplanan astronomlar, Greenwich Rasathanesi’nin bulunduğu yeri, dünyanın baş meridyeni olarak kabul ettiler. Bugün dünyanın her yanında yapılan haritalarda Greenwich’ten geçen meridyen 0° olarak hesap edilir, öteki meridyenler buna göre derecelendirilir. Dünya, 15° lik bir meridyen genişliği olan 24 saat dilimine bölünmüştür. Bu saat dilimlerinin de ilki Greenwich’ten geçer. Greenwich saat ayarı verildiği zaman saat orada 12 ise, başmeridyenden 30° doğuda ve 2 saat dilimi ileride olan Türkiye’de saat 14’tür.
Greewich’te yer alan sıfır meridyen noktası
