Tarihsel süreçte şehirlerin gelişimi nasıl olmuştur? Tarihte şehirlerin nüfus gelişimi vb. hakkında bilgi.
Tarihsel Süreçte Şehirler
Tarih boyunca nüfusun büyük çoğunluğu kırsal alanlarda yaşamıştır. Sanayi inkılabından sonra yerleşmeler hem sayıca hem de büyüklük bakımından hızlı bir büyüme içine girmiştir. Dünyadaki ilk şehir yerleşmeleri Mısır, Hindistan, Güneydoğu Asya’nın akarsu vadilerinde ve Fırat ile Dicle nehirleri arasında kalan Mezopotamya bölgesinde tarımın gelişmesiyle belirmeye başlamıştır. Buralardaki verimli tarım arazileri ve akarsu vadileri bu yerlerin tercih edilmesinde etkili olmuştur. Bunun haricinde Orta Amerika ve Güney Amerika’da ilk yerleşmeler yine tarımın yoğun olarak yapılabileceği yerlerde kurulmuş ve bu alanlarda ilk şehir yerleşmeleri ortaya çıkmıştır. Ancak burada yer alan şehirler Mısır, Hindistan, Güneydoğu Asya’da kurulan şehirler kadar büyük olmamıştır. Bunda yine en önemli etmen nüfusun fazla ve insanların birbiriyle etkileşiminin daha fazla olması ile alakalıdır. Mezopotamya bölgesi bugün Güneydoğu Anadolu, Suriye ve Irak sınırları içinde yer alır. Bölge verimli toprakları, zengin su kaynakları, uygun iklim koşulları nedeniyle ilk medeniyetlerin ve toplumların tercih ettiği bir alandır.
Afrika deyince ilk akla gelen akarsu Nil nehridir. Nil nehri değişen karma rejimli akarsulardan olmasına rağmen yağışın az olduğu dönemde bile su seviyesi yüksektir. Bunda en önemli etmen Nil Nehri’nin Ekvatoral iklimden beslenmesidir. Arapça adı “Bahr-el Nil” olan nehir, Afrika’nın doğusunda güney-kuzey doğrultusunda Büyük Sahra Çölü’nün içinden geçer..
Nil nehri, sadece Mısır uygarlığına değil, geçtiği her yere hayat vermektedir. Nil Nehri denize döküldüğü yerde geniş, verimli delta ovası oluşturduğu için Mısır uygarlığının can damarı olmuştur. Mısırlılar yağmur dönemine bağlı kalmadan tarımsal faaliyetlerini yıl boyunca yapmışlardır. Nil Nehri’nin etrafında yer alan şehirler çok büyük olmamıştır. Bunda en önemli etmen Nil vadisinin dar ve uzunlamasına yapısıdır.
Ünlü Tarihçi Ernst H. Gombrich Nil Nehri ile ilgili olarak “Afrika sıcaktır. Aylarca yağmur yağmaz. Bundan dolayı bu büyük kıtanın pek çok yeri kuraktır. Ülkenin o bölümleri çöllerle kaplıdır. İşte Mısır’ın sağı ve solu da bu durumdadır. Mısır’da da aslında çok az yağmur yağar. Ama orada yağmura pek ihtiyaç yoktur, çünkü Nil ırmağı boydan boya ülkenin ortasından akar gidi”-” demiştir.
