Antik Mısır’da hüküm sürmüş olan Yunan kökenli bir aile olan Ptolemaios’lar ile ilgiliolarak genel bilgilerin ve tarihinin anlatıldığı yazımız.
M. Ö. 305 yılından 30 yılına kadar Mısır’ da hüküm sürmüş Eski Yunanlı bir kral ailesidir.
Hanedanın kurucusu, Büyük İskender’in generallerinden olan Lagos’un oğlu Ptolemaios’tur. M. Ö. 305’ten 283’e kadar tahtta kalan I. Ptolemaios, İskender’in valisi olarak bulunduğu Mısır’da zekası ile kuvvetli bir devlet kurdu.
II.Ptolemaios, bu hanedanın en kuvvetli, zengin krallarından biriydi. Eski Mısır.geleneklerine uyarak kız kardeşi Arsinoe ile evlendi, «Firavun» sanını aldı. Suriye’yi, Filistin’i, Kıbrıs’ı aldı, Anadolu topraklarına kadar uzandı. Güney Suriye kıyılarında Ptolemaios (bugünkü Akka) şehrini kurdu.
III. Ptolemaios, IV. Ptolemaios, V. Ptolemaios, Selevkoslar’la savaştılar. Bu savaşlarda bazan Selevkoslar toprak elde ediyor, bazan da Mısır yeni yerler kazanıyordu. Bu arada Romalılar’ın Yakın Doğu’ya kadar sokulmaları, Ptolemaios’ları yeni bir tehlikeyle karşı karşıya getirmişti. Mısır’da orman olmadığı için, Krallar gemi yaptırmak için Kıbrıs’ı ellerinde tutmaya çalışıyorlardı. Romalılar önce Libya ile yakınlarını (M.Ö. 96), sonra da Kıbrıs’ı (M.Ö. 56) aldılar.
Ptolemaios hanedanından gelen son krallar, ilk kurucuların ne bilgili, kurnazca idaresini, ne de kuvvetçe üstünlüğünü gösteremediler. Ahlak, yaşayış gitgide bozulduğu için sarayda sık sık kavgalar oluyor, bu hal bütün ülkeye de yayılıyordu.
«Flüt Çalan» adı ile anılan XI. Ptolemaios öldüğü zaman yerine oğlu ile kızı VII. Kleopatra geçtiler. XII. Ptolemaios sonradan kız kardeşini tahttan uzaklaştırdı. Kleopatra Roma Konsülü Sezar’dan yardım istedi. Sezar Mısır’a geldi. XII. Ptolemaios öldürüldü. Yerine küçük kardeşi XIII. Ptolemaios, Kleopatra ile birlikte, tahta geçirildi. Bu arada Sezar gönlünü Kleopatra’ya kaptırmıştı. Mısır Kraliçesi’ni Roma’ya götürdü. Sezar’ın ölümünden sonra (M.Ö. 44) Kleopatra kardeşini öldürdü, tek başına Mısır Kraliçesi kaldı. Kleopatra öldükten sonra, Ptolemaios ailesinin Mısır’daki saltanatı da sona erdi.
300 yıla yakın bir zaman Mısır’ı yöneten Ptolemaios’lar, burasını bir bilim yurdu haline getirdiler. Başkent İskenderiye (Aleksandropolis) yalnız Doğu’nun değil, o çağda dünyanın en büyük, en zengin şehriydi. Dünyanın her köşesinden bilgi elde etmek, okumak için İskenderiye’ye gelenler vardı. II. Ptolemaios’un kurduğu büyük müzede 400 bin kitap olduğu söylenir. Bütün Yunan yazarlarının eserleri bu müzenin yardımı ile bir araya toplattırıla-bilmişti. Bu müze, çeşitli bilim kollarında öğretim yapıldığı için aynı zamanda bir üniversiteydi. Dünyanın ilk haritaları da iskenderiye’de yapılmıştır.
