Hükümet nedir ne demektir? Hükümet ve hükümet çeşitleri ile ilgili olarak kısaca ansiklopedik bilgi veren yazımız.
Devletin yürütme organıdır; kanunlara uyarak «yapmak» ve «yapmamak» emirlerini verme kuvvetini, asıl veya vekil sıfatı ile, elinde bulunduran kişilerden meydana gelir.
Daha geniş anlamda «hükümet» Devlet başkanına, ya da meclislere karşı sorumlu yüksek yürütme kurulu (bakanlar kurulu, kabine) ile bunların her birinin emri, idaresi, sorumluluğu altındaki dairelerde, kurumlarda, kurullarda çalışan bütün amir, memur ve hizmetlilerden meydana gelmiş, mertebeler silsilesine bağlı kimselerin hepsini ifade eder.
Hükümete tanınan emir verme ve yürütme kuvveti, ona çeşitli kaynaklardan gelmiş olabilir. Fakat aşağıdaki şekiller altında görülür :
1 — Ya hükümdar adına, yâ da iktidara her hangi bir suretle sahip olmuş kimse adına işleri yürüten hükümet;
2 — Hükümdarın ve hükümetin iktidarı, bir meclisin kararları ile sınırlandırılan hükümet;
3 — Halk tarafından seçilen milletvekillerinin denetimi altında iş gören, onlara hesap vermek zorunda olan hükümet.
Demokrasi bakımından hükümetler 1 ) Doğrudan doğruya Hükümet, 2) Temsile dayanan Hükümet, 3) Yarı temsil esasına göre kurulan hükümet olmak üzere üçe ayrılır.
Devletin üç büyük kuvveti olan Yasama, Yürütme ve Yargı kuvvetlerinin birbirlerine karşı bağlı oldukları kurallar bakımından da üç hükümet şekli vardır: 1) Meclis Hükümeti; 2) Başbakanlık Hükümeti; 3) Parlâmento Hükümeti.
Bugün dünyada en yaygın olan şekil, sonuncusudur. Bunda Devlet işleri, «Parlâmento», parlâmentoya karşı sorumlu olan «kabine», sorumsuz olan «Devlet Başkanı» arasında işbirliği esasına göre bölünerek yürütülür.
«Hükümet» kelimesi, daha dar anlamda, kabineyi ifade etmek üzere sık sık kullanılır.
