12. sınıf fizik dersi elektronik devre elemanları konusu özeti, anlatımı. Elektronik devrelerin özellikleri, çizimleri.
12. Sınıf Elektronik Devre Elemanları Konu Anlatımı
ELEKTRONİK DEVRELER
Elektrik enerjisini kullanarak bilgi oluşturan, bilgiyi değiştiren, ileten ya da depolayan sistemlere elektronik denir. Elektronik devreler analog ve dijital olmak üzere iki çeşittir.
Analog elektronik devreler bilgileri sürekli değişen elektrik sinyalleri ile gösterir.
Dijital elektronik devreler ise bilgileri “dijit” adı verilen sayı yada sembollerle gösterir. Gösterge ibresi olmayan bu tür devrelerde bilgiler doğrudan okunur.
Diyot
Elektronik devrelerde elektrik akımının yalnızca bir yönde geçişine izin veren devre elemanlarına diyot denir. Diyotlar, silikon gibi yarı iletkenlerden yapılır.
Diyot bir devrede direnç gibi diğer devre elemanları ile birlikte ve bunlara genellikle seri olarak bağlanır.
Transistor
Bir devrede anahtar ya da voltaj yükseltici olarak kullanılan, yarı iletkenden yapılan üç kutuplu elemana transistor denir.
Transistörlerin pnp ve npn olmak üzere yaygın olarak kullanılan iki çeşidi vardır. Bu transistörlerin yapıları ve devrelerde kullanılan sembolleri şekildeki gibidir. Transistor üzerinden akım ok yönünde geçer.
Led
Üzerinden elektrik akımı geçtiğinde ışık yayan diyotlara LED denir. Bir LED in yapısı ve devrede kullanılan sembolü şekildeki gibidir.
LED in ışıma rengi gerilimine bağlıdır. Bir LED in gerilimi 1,6 V ile 2,8 V arasındadır. Bu aralıktaki gerilim değeri değiştikçe ışıma rengi de değişir. LED diyotunun yapısında kullanılan yarı iletken madde genellikle galyum – arsenik – fosfor karışımıdır. Bunların karışım oranlarına göre değişik dalga boyunda yani renkte ışıma elde edilir.
Fotodiyot
Üzerine ışık düştüğünde ışık enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren diyotlara fotodiyot denir. Fotodiyotun p-n bağlantısındaki elektronlara yeterli ışık düştüğünde, fotonların enerjisi elektronlara aktarılır. Enerji kazanan elektronlar kristal kafesten koparak bir üreteç tarafından oluşturulmuş elektrik alanda hareket ederler. Böylece elektrik akımı elde edilmiş olur. Işık şiddeti ne kadar fazla ise oluşan akım da o kadar büyük olur. Bir fotodiyotun sembolü ve devrede kullanılması şekildeki gibidir.
Bir fotodiyotun ışığı algılama süresi birkaç nanosaniye gibi çok kısa bir süredir. Bu nedenle fotodiyotlar fiber optik iletişim sistemlerinde ışık sinyallerinin tekrar elektrik sinyallerine dönüştürülmesinde kullanılır.
Fotodirenç
Üzerine düşen ışık şiddetine bağlı olarak direnci değişen devre elemanlarına fotodirenç denir. Fotodirençlere kısaca LDR de denir.
