Zika virüsü nedir? Nasıl hasta yapar? Özellikleri nelerdir? Zika virüsü belirtileri nelerdir? Zika virüsüne karşı alınabilecek önlemler nelerdir?
Zika virüsü nedir?
Flavivirüs ailesinden sayılan Zika virüsü, ilk olarak Uganda’nın Zika ormanlarında görülmesinden dolayı bu ismi almış. Zika virüsü, ilk olarak 1947 yılında Zika ormanlarındaki maymunlarda ortaya çıktığı biliniyor. Daha sonra 1956 senesinde ilk kez bir insanda zika virüsüne rastlanmış. İlk olarak bir insanda Tanzanya’da ortaya çıkan bu virüs, Afrika’da da salgın olarak yayılmaya başlamış; zaman içerisinde Asya, Pasifik ve Avrupa’da olmak üzere toplam 22 ülkede tehlikeli bir virüs adı altında kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Zika virüsü, özellikle hamile kadınlar için büyük tehdit oluşturmaktadır.
Çünkü sivrisineklerin çeşitli ortamlardan çeşitli ortamlara yaydığı bu virüs, hamile bir kadını soktuğunda vücutta daha olgunlaşma sürecinde olan anne karnındaki bebeği etkilemekte ve ”mikrosefali” adı verilen kafa tası küçüklüğü hastalığını oluşturmaktadır. Mikrosefali hastalığına yakalanan bebeklerin doğduklarında kafa taslarının yapısı normal boyutlardan küçük ve şekil olarak elipse benzemektedir. Bugüne kadar dünya üzerinde toplam 51 bebeğin zika virüsünden etkilendiği ve bu hastalık sebebiyle hayatını kaybettiği kayıtlara geçmiştir. 2015 yılında iyice patlama yaşan zika virüsü için tüm dünyada alarm verildi ve hastalığın üzerinde çalışmalar yapıldı. Şu ana kadar herhangi bir tedavi yöntemi ya da korunma aşısı bulunamasa da çalışmalara devam edilmektedir.
Zika virüsü belirtileri nelerdir?
- Deride bir takım döküntüler oluşması
- Kas yapısında ve eklem bölgelerinde şiddetli ağrılar
- Vücut ısısında ani yükselmeler ve ateşlilik halinin devam etmesi
- Gözlerde kızarıklık oluşması
- Yakın zamanda kan nakli yaptırmış olma
- Mide bulantıları ve sık gözlemlenen kusmalar
- Perinatal süreç (doğum süreci)
- Nadir gözlemlense de cinsel ilişki sırasında virüsün bulaşması
Yukarıda saydığımız nedenler vücutta zika virüsünün varlığına ilişkin en belirgin sebepler olsa da bazı durumlarda bu belirtilerden hiç biri zika virüsünü barındıran hastada gözlemlenmemektedir. Ve kişi rahatsızlanmadığı için de zika virüsüyle alakalı bir sıkıntı yaşadığının farkında olmamaktadır. Bunun dışında vücudunda bu rahatsızlar gözlemlenen kişilerde de en az 2, en fazla 7 gün içerisinde belirtiler yok olmakta ve bu belirtileri herhangi bir rahatsızlığın belirtileri zannettikleri için bireyler doktor kontrolüne çoğunlukla gitmemektedirler.
Zika virüsüne karşı alınabilecek önlemler nelerdir?
Zika virüsünün görüldüğü ülkelerde, ülkelerin şartlarına göre ortak paydada önlemler alınmıştır. Örneğin; Brezilya’da en çok zika virüsünün yayıldığı bölge olmasından dolayı, bu yayılmadan sonra yapılacak 2016 Yaz Olimpiyat Oyunları için olimpiyatların yapılacağı tarihten 4 ay öncesinden denetim altına alma amaçlı çalışmaların başlayacağı söylenmiştir. Bu çalışmaların da ilk olarak bölgedeki zika virüsünü yayan sivrisineklerin üredikleri suların kurutulmasıyla başlayacağı bildirilmiştir. Bir başka ülke olan Jamaika’da ve Kolombiya’da ise, kadınların hastalığın en yüksek seviyelere çıktığı tarihlerde ve özellikle geçtiğimiz Temmuz ayında kadınlardan en az 6 ay, en çok 1 yıllık süreçlerde hamile kalmamaları konusunda uyarılarda bulunulmuştur. O süreçte zaten hamile olan bir kadın varsa sıcaklara aldırış etmeden mutlaka uzun kollularla gezilmesi gerektiği söylenmiştir.
El Salvador’da devlet başkanı yine aynı şekilde kadınları zika virüsünün tehlikesi geçene kadar hamile kalmamaları konusunda uyarmış, evde ya da sokakta nerede olurlarsa olsunlar mutlaka yanlarından sinek kovucularını ayırmamaları konusunda ve kıyafetlerinin altına bacaklarını ya da kollarını koruyacak şeyler giyinmeleri konusunda ricada bulunmuştur. ABD’de ise ABD vatandaşlarına zika virüsünün görüldüğü bölgelere bir süre turistik gezi yapılmaması konusunda uyarılar yapılmıştır. Hatta Amerika’da yer alan ABD Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi kurumu, seyahat edilmemesi gereken 22 ülkeyi isim isim olarak yayınlamıştır.
Türkiye’nin zika virüsüne karşı aldığı önlemler nelerdir?
Türkiye için diğer ülkelerdeki gibi kırmızı alarm verilecek kadar bir tehlike bulunmamaktadır. Çünkü Türkiye’nin coğrafi şartlarında bu tür sivrisineklerin üreyebilecekleri biyolojik ortamlar bulunmamakta. Ancak ülke genelinde yurtdışında bu virüsün görüldüğü ülkelere seyahate çıkan vatandaşların Türkiye’ye bu virüsü taşımaları ihtimaline karşılık Güney Amerika, Güneydoğu Asya, Tropikal Afrika, Pasifik Adaları ve Orta Amerika gibi bölgelere ve bu bölgelerdeki ülkelere bir süreliğine seyahat yapılmamasını, özellikle hamile kadınların hiç bir şekilde gitmemesini tavsiye etmektedir.
