Alternatif akım ve doğru akım nasıl oluşur? Tanıtımı, Alternatif ve doğru akım arasındaki farklar nelerdir? Hakkında bilgi.
Alternatif Akım
Bir pilin verdiği akım bir doğru akımdır, çünkü daima aynı doğrultuda akar. Elektronlar madensel tel boyunca pilin negatif ucundan pozitif ucuna doğru bir tek doğrultuda akar. Akım pozitiften negatife doğru akar. Elektriğin akış yönü, muntazam aralıklarla değiştirilirse bu akıma alternatif akım adı verilir. Bu halde elektronlar bir ileri bir geri gidip gelir.
Elektrik akımının her bir ileri geri hareketine bir çevrim ve akımın bir saniyedeki ileri geri hareketinin (çevrimlerin) sayısına frekans denir. Türkiye’de evlerimizde kullandığımız elektriğin frekansı saniyede 50 çevrim yahut 50 Hz. (Hertz) dir. (Amerika’da frekans 60 Hz. dir) .
Alternatif akımın şiddeti (bir saniyede akan elektronların miktarı ve yönü boyuna değişmektedir. Tam bir çevrim süresince akım şiddeti önce sıfırdan başlar (akan elektron yok) ve yavaş yavaş artıp bir maksimumdan geçtikten sonra tekrar sıfıra iner; bu sefer ters yönde akmaya başlayarak ters yönde bir maksimumdan geçtikten sonra tekrar sıfıra gelir.
Bir pilin verdiği doğru akımda devre tamamlanır tamamlanmaz akım şiddeti birdenbire sıfırdan sabit bir seviyeye çıkar. Ancak devre kesildiği veya pil boşaldığı zaman akım şiddeti düşer.
Alternatif akım şebekesinden beslenen bir elektrik lambasının ışığı gözümüze sürekli gibi görünmekle beraber, aslında bu ışık çok çabuk -akımın frekansı 50 Hz. olduğu zaman saniyede 100 defa- kırpışır. Bunun sebebi her çevrimde iki defa akımın sıfırdan geçmesidir (elektronlar yön değiştirdiği anda akım akmamaktadır). Doğru akımda elektron akışının şiddeti ve yönü sabit kaldığından doğru akımla elde edilen ışıkta kırpışma olmaz.
Alternatif Akım
Isıtıcılar, lambalar, motorlar gibi elektrik cihazlarını çalıştırmak için alternatif akım da doğru akım kadar verimlidir. Üstelik alternatif akımın önemli bir faydası vardır: iki bobin (transformatör) vasıtasıyla gerilimi yükseltmek veya düşürmek mümkündür.
Alternatif akımın gerilimi doğru akımınkinden daha verimli bir şekilde ve daha kolaylıkla değiştirilebilir. Bu sebeple evlere dağıtılan elektrik hemen daima alternatif akım şeklindedir. Bir alternatif akım şebekesinin gerilimini değiştirmek için transformatör kullanılır, fakat bu düzen sürekli akan akımın (doğru akımın) gerilimini değiştiremez.
Elektrik santrallerinde birkaç bin voltluk alternatif akım üretmek mümkündür. Hatlarla iletilmesi için bunun gerilimi yüz bin voltun üstüne çıkarılır. Eğer elektrik santralden tüketiciye kadar alçak gerilimle, mesela 220 voltla gönderilseydi hatları aşırı derecede ısınır ve çok miktarda elektrik enerjisinin ziyan olmasına sebep olurdu.
