Antiseptik nedir? Antiseptik ne işe yarar, nerelerde kullanılır, kullanım amacı, içeriği ve yararları nelerdir, Antiseptik hakkında bilgi.
Antiseptik; Mikropları öldürme amacıyla kullanılan ilaçlara genel olarak antiseptik denir. İnsan ve hayvanlarda hastalıklar yapan, gıda maddelerinin bileşimlerini bozan mikropların çoğalmalarına engel olmak veya bunları büsbütün öldürmeye de antisepsi denir.
Çok eskiden de antisepsiye başvurulmuş ve mikrop kırıcı ilaçlar bulmak için araştırmalar yapılmıştı. Hippokrates zamanında yaralara tuz basılmış veya şaraplarla yıkanmıştı. Bugün ilaç bulunmayan yerlerde yaralar alkollü içkilerle yıkanmaktadır.
Mikrop öldürücü özelliği yüzünden şarap uzun zaman tıpta antiseptik olarak kullanılmıştır. XIII. yüzyılda Ugo da Lucca, Haçlılar seferinde Polonyalı askerlerin yaralarına şarapla pansuman yapmış, büyük başarılar sağlamıştı. XIV. yüzyılda Henri de Mondeville de bu metodu benimsedi, yaptığı denemelerde yaraların cerahatlenmediğini ve çabuk kapandığını gördü.
Öte yandan, besinlerin çürüyüp bozulmamaları için de antiseptik olarak tuzdan faydalanılmıştır. Balıkları ve diğer besinleri salamura halinde saklamak da çok eskiden beri bilinirdi. Pastırma, sucuk, çiroz, yağ, zeytin vs. gibi gıda maddelerini uzun zaman saklayabilmek için başvurulan usuller hep birer antisepti usulüdür.
Mikropların istenilen şekilde yok edilmesi için, Pasteur’ün mikropları keşfinden önce de, bazı kimyasal araştırmalar yapılmıştı. XVIII. yüzyıl ortalarında kadın hastalıkları ve doğum doktoru Ignaz Semmelweiss Viyana’da klor eriyiği kullanarak, doğum sırasındaki iltihaplanmaların önünü almak istemişti. Fakat antisepsinin bilimsel temellere dayanarak gelişmesi ancak Pastuer’ün mikroplar ve mayalamak konusundaki buluşlarından sonra olmuştur. O sıralarda İngiltere’de Lister adında bir cerrah, yaralarda görülen iltihaplanmaların önüne geçmek için ameliyat salonlarında havayı asit fenikle temizlemek yolunu tutmuş, yaraların pansumanlarında da bol miktarda asit fenik eriyiği kullanmıştı. Fakat zamanla bu usulün bazen fayda vermediği, hatta zararlı olduğu görüldüğünden bundan vazgeçildi.
Hastalıkları meydana getiren mikropların yok edilmeleri için antiseptik olarak sadece kimyasal maddelerden faydalanılmaz. Işık ve ısı da antisepside önemli rol oynar. Mesela ameliyattan önce aletlerin sterilizasyon cihazları otoklavlar yardımı ile sterilize edilmesi, kirli elbiselerin dezenfekte edilmeleri hep birer antisepsi usulüdür.
Eskiden yaralan kızgın demirle dağlarlardı, fakat bazı haller müstesna, bu usul bugün bırakılmıştır. Gene eskiden bazı mikropların 39° de öldükleri göz önüne alınarak, bazı hastalıklarda hastanın ateşi 39° ye yükseltilerek mikropları yok etmek yoluna gidilirdi. Öte yandan, güneşin doğal veya morötesi ışınlarının mikropları öldürücü özelliğinden faydalanılarak vücudun, yüzeyindeki bazı mikroplar bu şekilde öldürülür. Vücudun iç organlarında olan bulaşıcı hastalıklara ‘karşı röntgen ve radyuma da başvurulur.
Antiseptik tıpta ve cerrahide, hastalığın şekline göre ya yerel, veya genel şekilde uygulanır. Mikroplar bütün vücuda dağılmışsa deri altından veya damarlardan iğne yapılarak ilacın bütün vücuda dağılması sağlanır.
