Artkafa kemiği nedir? Artkafa kemiği nerededir, yapısı ve özellikleri nelerdir? Artkafa kemiği hakkında bilgi.
Artkafa Kemiği
Artkafa Kemiği
Artkafa Kemiği; kafatasının beyni örten bölümünün ve tabanının arka parçasını oluşturan kemiktir. Bu kemiğin altında, içinden, beyin ile omuriliği birleştiren ve soğancık ya da soğanilik (medulla oblongata) adıyla bilinen yapının geçtiği büyük, oval bir delik (foramen magnum) bulunur. Kafatasının bu bölümünü oluşturan öbür yedi kemikten beşi artkafa kemiğiyle komşudur: Başın arka bölümündeki iki yankafa (çeper) kemiği; iki yanda şakak kemikleri; önde, kafatası tabanının bir parçası olan kaması (sfenoit) kemiktir. İç yüzeyi beyni kavrayacak biçimde içbükey olan artkafa kemiğinin dış yüzeyinde, boyun kaslarının tutunma yerlerine karşılık düşen çizgisel izler görülür. Artafa kemiğini oluşturan kıkırdak ve zarsı yapılar, doğumdan sonraki aylarda birbiriyle kaynaşır. Artkafa kemiğini kaması kemikten ayıran birleşme çizgisi 18-25 yaşlarında, yankafa kemiklerinden ayıran çizgi ise 26-40 yaşlarında kapanır.
Dört ayak üzerinde yürüyen hayvanların kafası omurganın ucunda asılı durumdadır ve artkafa deliği daha arkada yer alır. Kafaya destek olacak biçimde gelişmiş olan boyun kaslarının artkafa kemiği üzerindeki izleri de çok belirgindir.
Maymunlarda ise, vücudun yarı dik duruş biçimi nedeniyle, artkafa deliği biraz daha aşağıya ve öne doğru kaymıştır. Oldukça güçlü olan boyun kasları artkafa kemiğinin yukarı bölümlerine, yankafa kemikleriyle bitiştiği yerin yakınına tutunur. Bu tutunma yerlerinde bazen, lambda çıkıntısı denen hafif bir tümsek bulunur. İnsanın evrimi sırasında, artkafa deliği, iki ayak üzerinde duruş biçimine uyum göstererek biraz daha öne kaymış ve başın omurga üzerinde dik olarak dengede durabileceği bir noktaya gelmiştir.
Bu süreç içerisinde, boyun kaslarının tutunma yerleri de lambda dikişinden aşağıya doğru kayarak, artkafanın daha alt bölümlerine inmiştir. İnsanın Australopithecus ve Homo erectus gibi atalarında boyun kaslarının tutunma yerleri, maymunlardaki ile çağdaş insandakinin arasında bir yerdedir ve genellikle bir yumru oluşturacak kadar belirgindir.
