Aşar vergisi nedir ne demektir? Aşar vergisi hangi yıl ne zaman kaldırılmıştır? Aşar vergisi ile ilgili olarak kısaca bilginin yer aldığı yazımız.
Aşar Vergisi
Eskiden toprak ürünlerinden onda bir oranında devletçe vergi alınır, buna «öşür» veya, çoğul anlamda «âşar» denirdi.
Aşarın İslamlıkla beraber başlayan bir tarihi vardır. Cahiliye Devri Arapları ürünlerinden bir kısmını tapınaklara verirlerdi. Hz. Muhammed, öşürü ibadetle bir tutmamış, Arabistan’ın çeşitli bölgelerine gönderdiği emirlerde, öşürün, akar sularla sulanan topraklarda tam, suni şekilde sulanan topraklarda yarım olarak alınmasını bildirmişti.
Osmanlı İmapratorluğu’nda da âşar usulü tatbik edilmiştir. Yalnız, «öşür» Arapça «onda bir» anlamına geldiği halde, bu ürün vergisi başka başka oranlarda alınırdı. Kanunnamelerde ürünün yarısından on beşte birine kadar öşür vergisine rastlanmaktadır. İmparatorluk boyunca aşarın adalete uygun bir şekilde alınması, memlekette kadastronun va muntazam maliye teşkilâtının yokluğu sebebiyle mümkün olmuyordu. Öte yandan, genel ekonomik gerilik, yani köylünün eline ürün vergisini para ile ödeyecek kadar para geçmemesi de bunun başlıca sebeplerinden biriydi. 1912’den sonraki savaş yıllarında aşar vergisinin uygulanma şekilleri ve halk üzerindeki tesirleri büsbütün kötüleşti.
Türkiye Cumhuriyeti kurulunca ilk işlerden biri bu büyük davanın halli oldu. 17 Şubat 1925’te çıkarılan bir kanunla âşar usulü kaldırıldı.
