Ata Nutku Kimdir? Ata Nutku’nun Hayatı ve Türk Gemiciliğine Katkıları

Ata Nutku kimdir ve ne yapmıştır? Ata Nutku hayatı, biyografisi, Türk gemiciliğine katkıları nelerdir? Ata Nutku’nun hayat hikayesi hakkında bilgi.

Ata Nutku (1904-1994)

1904 yılında babasının görev yaptığı Preveze’de doğan Ata Nutku 1908 yılında annesiyle birlikte İstanbul’a gelmiştir. Orada Fransızların Frere Okulu’na devam eden Ata Nutku daha sonra Haydarpaşa Terakki Mektebi’nde eğitimine devam etmiştir. Babası görevi dolayısıyla sürekli olarak yurt dışında olan Ata, onun da etkisiyle bir deniz tutkunu olarak büyümüştür Kadıköy Sultanisi’ni 1917 yılında bitirmiş; Heybeli Ada’daki Bahriye Okulu’na kaydolmuştur. Daha sonra çarkçı sınıfına girmiştir. Burayı pekiyi derece ile bitirdikten sonra o yıl açılan Gemi İnşaat Mühendisliği kısmına kaydolmuştur. 1924 yılında Bahriye Mektebi’nin Gemi İnşaat kısmını bitiren Ata Nutku, bir süre Hamidiye adlı okul gemisinde çalışmıştır. Daha sonra da o yıllarda yapılan Gölcük Tersanesi’nde bir süre çalışmıştır. O stajını Alman Flander firmasının Yavuz gemisi için 25 bin tonluk yüzer havuz inşasında çalışmıştır.

1925 yılında Hollanda Roterdam’daki Fijenoord Tersanesi’nde çalışmış; orada tanker, gemi yapımında deneyim elde etmiştir. Burada hem teorik hem de uygulamalı bilgi elde etmiştir. Hollanda’da bulunduğu dönemde bir apandisit krizi geçirmiş ve kısa bir süre sonra Türkiye’ye dönmüştür.

Türkiye’de Gemicilik Çalışmaları

Türkiye’ye döndükten sonra 1924’te Gölcük’teki tersanede görev almıştır. Bu sırada burada Yavuz gemisinin tamirini üstlenen Fransız firması Saint Nazaire et Chantier de la Loire’la birlikte çalışmıştır. O İtalya’ya ısmarlanmış olan gemilerdeki dengesizliği görmüş ve denenmesini istemiş ve iddiasında haklı olduğu ortaya çıkmıştır. İtalya’dan döndükten sonra, Gölcük Tersanesi’nde gemilerin yenilenmesi işinde çalışmıştır. O Türkiye’de gemi yapılamaz anlayışının ortadan kalkmasını sağlamıştır. Onun ilk başarısı bir mayın gemisidir.

İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere’ye gemi alımı için giden Ata Utku olumsuz yanıt aldığında, yeni bir tersane kurulmasında çalışmış ve yüzer havuz ve Tulunay adlı bir akaryakıt tankeri yapmayı başarmıştır. 1943 yılında kurulan Yüksek Mühendis Mektebi’nde öğretim elemanı olarak atanmıştır.

1948’de İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Gemi Dizaynı adlı kitabıyla profesör olmuştur. Daha sonra kitabındaki yöntem Alman Schifftechnik Dergisinde yayınlanmıştır.

Ata Utku 1950 yıllarından itibaren bazı yabancı hocaları Türkiye’ye davet ettirmiş ve modern gemi yapımı eğitimi konusunda dersler verdirmiştir. 75 m boyunda gemi havuzu yaptırmış ve Haliç, Camialtı, İstinye ve Hasköy tersanelerinin yenilenmesini sağlamıştır.

Ata Utku 1958-59 yılları arasında Amerika Bileşik Devletleri’ne gitmiş; Berkeley Üniversitesi’nde misafir hoca olarak ders vermiştir. 1960 yılında ülkesine döndüğünde buhar makineleri konusunda ders vermiştir. Bu arada pistonsuz gemi motoru üzerinde çalışmaya başlamıştır. 1984 yılında sağlığı bozulmaya başlamış ve 1994 yılında vefat etmiştir. O fiilen çalıştığı tershanelerdeki hizmetlerinin yanı sıra, öğretim elemanı olarak da hizmet etmiştir.

Ata Nutku (Kaynak 2)

Ata Nutku; (d. 26 Ekim 1904, Preveze, Yunanistan – ö. 31 Ocak 1994), geliştirdiği gemi tasarımlarıyla Cumhuriyet dönemi Türk gemi yapımcılığına katkıda bulunan mühendistir.

1924’te Bahriye Mektebi’nin Gemi İnşaatı Mühendisliği Bölümü’nü bitiren Nutku 1925-27 arasında Hollanda’da tersane stajı yaptı. 1927’de Gölcük Tersanesi’nde mühendis deniz subayı olarak göreve başladı, 1934’te, Türkiye’de inşa edilen ilk gemi olan “Gölcük” tankerinin tasarımını gerçekleştirdi.

1941-42 yıllarında Gölcük ve Taşkızak tersanelerinin modernleştirilmesi çalışmalarını yürüttü. 1948’de Deniz Kuvvetleri’nden yarbay rütbesiyle emekliye ayrıldı. 1943’te Yüksek Mühendis Okulu’nda (bugün İstanbul Teknik Üniversitesi – İTÜ) gemi inşaatı dersleri vermeye başlayan Nutku 1944’te profesör oldu. İTÜ’de bir model deneme havuzu yapımını gerçekleştirdi, 1953’te Gemi Enstitüsü’nü kurdu. 1960’ta ordinaryüs profesörlüğe yükseltilen Nutku, 1958-59’da California Üniversitesi’nde, 1969-70’te Maryland Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak ders verdi. 1974’te İTÜ’den emekliye ayrılan, aynı yıl TÜBİTAK Hizmet Ödülü’nü alan Nutku, İngiltere ve ABD’deki gemi mühendisleri derneklerinin de üyesidir. Ata Nutku gemi mühendisliğine ilişkin kuramsal çalışmalarını Gemi Dizaynı (1958) ve Pistonlu Buhar Makineleri (1968) adlı yapıtlarında topladı. Nutku, kuramsal çalışmalarının yanı sıra ABD’den, geliştirdiği yeni tip motorun patentini aldı, ayrıca kanatları ayarlanabilen bir uskur (pervane) geliştirdi.